Oản khảo hay bánh khảo chay là một trong những lễ vật hay được dâng cúng trong lễ hội đền chùa, bày trên ban thờ gia tiên ngày Tết Nguyên Đán. Bánh được nén trong những chiếc khuôn gỗ hình chiếc oản xôi nếp nên gọi là oản khảo. Bánh nổi bật trong đền chùa, đám giỗ lễ, trước hết là ở màu sắc của giấy bóng kính đỏ, xanh, vàng… bọc ngoài. Thứ nữa là mùi thơm của bột nếp, của đường và hương nước hoa bưởi. Giảm mùi đặc trưng ấy là bánh kém chất lượng, mất khách, gọi là “hàng chợ”. Oản khảo có nhiều kích cỡ, chiếc to nặng hàng cân, có hoa văn nổi hình rồng phượng.
Trong chúng ta, chắc nhiều người nhớ ngày còn bé theo bà nội, bà ngoại đi lễ chùa, được phát lộc những chiếc oản khảo xinh xinh, khi về nhà cứ ngồi ngắm nghía một mình, mắt sáng lên, nửa muốn ăn ngay, nửa muốn để dành chơi dài dài.
Tôi hỏi nhiều nghệ nhân già đời làm bánh khảo về cái từ “khảo” trong tên bánh, ai nấy đều lắc đầu không rõ. Có lẽ từ này là từ Hán Việt, có nghĩa là khảo sát, khảo thí, khảo nghiệm…xuất phát từ một cuộc thi nào đó, kiểu như cuộc thi của vua Hùng thứ sáu chọn người kế nghiệp mình.
Bánh khảo nhân.
Cách làm bánh khảo nhân cũng như oản khảo. Thay vì đóng khuôn oản, người ta dàn bột đã được nhào đường và nước hoa bưởi vào những chiếc khuôn hình vuông hoặc hình chữ nhật, giữa hai lớp bột là lớp nhân bánh bằng đậu xanh xào với đường hoặc nhân bánh bằng hỗn hợp mứt bí, vừng rang, mỡ phần thái hạt lựu, đường… gọi là nhân thập cẩm.
Cái quý nhất làm nên đẳng cấp của bánh khảo bán tại gian hàng Bánh Khảo Xưa là bột nếp. Phải chọn những loại nếp thơm như nếp cái rang chín đúng độ, xay thật mịn, không để lẫn tạp chất. Phải biết cách hoán đường đúng cách, nghĩa là biến những tinh thể đường kính trắng thành những tinh thể cực nhỏ và khan nước để khi nhào với bột thì bột vừa độ ẩm đóng vào khuôn ăn chắc, bánh không nhão, không rắn, vết cắt nhẵn nhụi. Thứ nữa cần lưu ý là bánh khảo nhân bán tại cửa hàng tuyệt đối không dùng chất bảo quản trong sản phẩm.
Có nhiều địa phương làm bánh khảo như Nam Định , Lạng Sơn . Có loại bánh được đóng hộp rất đẹp.Có loại bánh chỉ đóng theo cách cổ truyền: năm thanh bánh gói thành một phong, bên ngoài bọc giấy bóng kính. Người mua vẫn chấp nhận, miễn là bánh ngon và đảm bảo.
Bánh khảo nhân trung hòa cái khô của vỏ bột và cái ướt của nhân đậu xanh, nhân thập cẩm, làm phong phú mùi vị, kích thích vị giác người thưởng thức.
Liên hệ đặt bánh khảo tại hà nội
Liên hệ : 0926919990 / Địa chỉ 113 ngõ 189 hoàng hoa thám
FB : Bánh khảo Xưa
