KỈ NIỆM 720 NĂM HÚY NHẬT ĐỨC THÁI SƯ THƯỢNG PHỤ, QUỐC CÔNG TIẾT CHẾ, NHÂN VŨ HƯNG ĐẠO ĐẠI VƯƠNG TRẦN QUỐC TUẤN
20/8 năm Canh Tí (DL 1300) -20/8 năm Canh Tí (DL 2020)
Giữa các cuộc chiến loạn trong bức tranh lịch sử quân sự thế giới thế kỷ XIII, Đại Việt nổi bật lên như một bức tường thành kiên cố trước cơn bão bành trướng của Đế quốc Nguyên. Cùng với sự lãnh đạo của các Thượng hoàng Trần Thánh Tông, Hoàng đế Trần Nhân Tông và Thái sư Trần Quang Khải, quân dân Đại Việt lập chiến công đánh bại quân Nguyên xâm lược lần 2 (1284-1285) & lần 3 (1287-1288) nhờ vai trò thống lĩnh mang tính chất quyết định của Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn. Tài năng quân sự được Ngài phát huy cao độ trong các trận phản công quân Nguyên tại Chương Dương, Hàm Tử, Tây Kết, Vạn Kiếp,… (1285) và trận quyết chiến chiến lược vang dội trên sông Bạch Đằng (1288), buộc quân Nguyên lại phải rút về nước và vĩnh viễn chấm dứt tham vọng thôn tính phương Nam.
Hưng Đạo Đại vương cũng là một nhà tư tưởng chính trị, quân sự kiệt xuất của nhà Trần. Ngài đã để lại các tác phẩm kinh điển như “Hịch tướng sĩ”, “Binh thư yếu lược”, “Vạn Kiếp tông bí truyền thư “; đặt nền móng cho nghệ thuật quân sự Việt Nam kể từ thời Trần đến tận ngày nay. Lời khuyên của Hưng Đạo với vua Trần Anh Tông trước khi lâm chung luôn mang giá trị thời sự: “Phải khoan thư sức dân để làm kế sâu rễ bền gốc, đó là thượng sách giữ nước”. Tư tưởng chính trị của ngài phản ánh nhu cầu của Đại Việt lúc bấy giờ, không chỉ bảo vệ đất nước mà còn là xây dựng quốc gia. Nền tảng tư tưởng của ngài là tinh thần yêu nước, thương dân, khát vọng xây dựng đất nước và kiến tạo triều đình vững mạnh đem lại yên ấm cho dân. Ông đánh giá đúng mối quan hệ và vai trò của nhân dân trong sự tồn tại của chính quyền nhà nước – cụ thể lúc đó là triều đình nhà Trần.
Trong dân gian, dã sử còn lưu truyền nhiều huyền thoại ly kỳ về Hưng Đạo Đại vương. Ví dụ như tích ngài là Thanh Tiên Đồng tử được Ngọc hoàng cho đầu thai làm con của An Sinh vương và Thiện Đạo Quốc mẫu; tích ngài đấu phép chém Phạm Nhan,… Vì vậy, trong hệ thống tín ngưỡng dân gian Việt Nam nảy sinh một dòng tín ngưỡng thờ Trần triều, suy tôn Hưng Đạo Đại vương là “Cửu Thiên Vũ Đế” (dân gian thường gọi là Đức Thánh Trần). Việc rước chân nhang, thờ cúng hay hiện tượng xiên lình trong một số giá đồng nhà Trần vừa để tưởng nhớ công lao hộ quốc của các Ngài và cũng nhằm mục đích trấn trị tà ma, cầu cuộc sống bình an. Linh từ, điện, đàn, tĩnh phụng thờ Ngài trải khắp nơi trong cả nước và bất kỳ nơi phương trời nào có người Việt sinh sống. Tuy nhiên nổi bật nhất là 3 linh tích trong câu ca: “Sinh Kiếp Bạc, thác Trần Thương, hương Bảo Lộc”.
Nghi lễ hầu đức thánh Trần trong Tín Ngưỡng lên đồng
Đôi mươi tháng tám thu thiên,
Xe loan phản giá cõi tiên hồi triều.
Dân tưởng nhớ lập đền phụng sự,
Vua lại ban Mỹ tự “ Tối Linh”.
Gần xa nô nức phụng nghinh,
Hương đăng bất tận, anh linh hãy còn.
Trải bốn triều dạ thảo lòng son,
Khắp ba cõi mưa móc hãy còn.
Nào cờ nào kiếm nào roi,
Nào người đổi chiếu, người đòi làm tôi…
