Mình mới bước qua 3 năm đầu tiên làm con nhà Thánh chưa lâu nên tranh thủ ghi lại vài dòng vừa để nhìn lại mình, vừa để có thêm thông tin cho các bạn sắp hoặc mới bắt đẩu cuộc đời của một Thanh đồng, biết đâu ai đó sẽ nhận thấy điều gì có ích cho bản thân mình. Trao đổi này mang tính chất quan điểm cá nhân, có thể đúng hoặc sai, hữu duyên thì mình cùng tìm hiểu nhé. (Trong bài viết có thể vài từ “chuyên môn” chưa chuẩn, cả nhà hoan hỷ ạ).
1. Ai nên ra hầu đồng?
Câu hỏi này khó lắm, mình chỉ nói tóm gọn lại như sau: không phải cứ có căn là phải ra hầu. Phải xác định ra hầu Thánh là một quyết định trọng đại nhất trong đời, còn khó hơn quyết định lấy vợ lấy chồng, vậy nên phải tìm hiểu cho kỹ, đừng nghe ai doạ mà vội vàng ra đầu quân làm con tứ phủ, sẽ không tốt chút nào. Đừng thấy người khác ra hầu, có tài lộc rồi mình bắt chước theo là rất nguy hiểm. Theo tôi nghĩ nhiều người có căn chỉ cần làm lễ là đủ. Những người ra hầu chỉ là những người bị bắt sát để làm việc âm hoặc bệnh âm chữa không được phải ra hầu, hoặc người được hưởng lộc dương ra hầu để tạ ơn Thánh. Nói như vậy không phải là trốn tránh mà thực sự là phải suy nghĩ kỹ, khi đã quyết định thì phải cảm thấy đó là một vinh dự lớn được khoác tấm áo đỏ làm con nhà Ngài. Tóm lại ra hầu đồng là cái phúc, cái duyên hay cái nghiệp là do chúng ta quyết định và lựa chọn. Việc này khó bàn, mỗi người một hoàn cảnh, khó nói lắm, chỉ có lời khuyên là mọi người phải tìm hiểu và chuẩn bị thật kỹ càng.
2. Trước khi ra mở phủ, đầu quân làm con tứ phủ nên chuẩn bị những gì ?
Trước hết phải có sự cảm nhận, thực sự mình có đúng là con nhà Ngài chưa? Ai mà thích đi lễ đền phủ, thích nghe văn, có những cảm nhận về việc âm tốt, đó là những dấu hiệu nhận biết ban đầu. Lời khuyên là cố gắng tìm hiểu gốc tích các vị Thánh và đi lễ được càng nhiều điểm chính thờ các Ngài càng tốt. Ai mà đi lễ miệt mài, càng lễ càng khoẻ càng vui thì có thể là con các Ngài đó. Nhưng không phải Thánh bắt tất cả các con phải ra hầu!
Tiếp theo là phải cân nhắc tất cả những việc có liên quan như thời gian, tài chính, công việc… để xét xem mình có thể đảm bảo được trọng trách làm con nhà Ngài không?
Sau đó thì phải học hỏi, đọc sách, nghe văn để tìm hiểu về tích của các vị Thánh, thứ tự ra sao? Điển tích thế nào? Đền thờ gốc của các Ngài ở đâu? Các ngày lễ sinh thần, hoá Thánh khi nào? Muốn tìm hiểu thì nghe văn thật kỹ, lên mạng đọc (nhưng phải chắt lọc, đôi khi viết sai), gặp gỡ các quý Đồng Đền, Thanh đồng để trao đổi (vẫn nhắc thêm là phải có chọn lọc, không phải ai nói cũng đúng). Dùng cảm nhận cá nhân để suy ra các việc vì có nhiều việc không phải lúc nào ngưởi khác cũng nói cho mình.
3. Tìm Thầy
Thực ra Thầy mở phủ cho mình là cái duyên, nói là mình đi tìm nhưng đôi khi không phải đâu, do sự sắp xếp của bề trên và phúc đức của nhà mình mà ra, lời khuyên cho các bạn là khi nhất tâm ra hầu Thánh thì nên thành tâm khấn gia tiên nhà mình đưa đường chỉ lối cho mình tìm về đúng cung cửa nhà mình (chọn chốn tổ). Nhiều bạn được báo về đúng nơi nào thì cứ theo thế mà làm còn không thì phải xin gia tiên dẫn dắt.
Khi mình về cung cửa nào thấy vui, nói chuyện với Thầy thấy vui, khả năng đó là chốn tổ của mình.
Khi đã quyết tâm muốn chọn Thầy nào đó thì nên sắm lễ Thỉnh Thầy. Nếu có điều kiện thì lễ đủ rượu, trà, thuốc, trầu cau, hoa quả, giọt dầu. Nếu không có điều kiện thì chỉ cần trầu cau và giọt dầu là đủ.
Thẩy nào cũng bảo mình có Tâm, nhưng rất khó xác định, các bạn quá trẻ thì ít kinh nghiệm sống lại càng khó đánh giá, vậy nên hãy có phép thử, thử thế nào tuỳ mỗi người. Theo tôi các bạn thấy Thầy nào ít chê Thầy khác, ít khoe mình giỏi là Thầy tốt. Hồi mình đi tìm Thầy, mình gặp 2 Thầy, mình đều nói với cả 2 người là mình có gặp Thầy kia để tìm hiểu. Người đầu mình gặp thì chê “ông ấy làm gì có đồng”, nhưng khi gặp ông “không có đồng” ấy lại khen Thầy kia là “ông ấy có chữ có nghĩa đấy”, rốt cục mình chọn ông “không có đồng” làm Thầy mình bây giờ đó !
Thầy nào mà nói cho tân đồng hiểu về những khó khăn vất vả mà đồng tử sẽ phải đối mặt trong tương lai, dạy được cho đồng tử những phép tắc, lề lối trong Đạo, dẫn các con đi trình các cung cửa chính của nhà Ngài, đó là Thầy tốt.
Chọn Thầy không cần múa dẻo múa đẹp, mở phủ cũng chả quan trọng là nhiều động tác hay ít động tác, quan trọng là cái Tâm thực sự của người làm Thầy.
Nhưng quan trọng nhất là thấy hợp quan điểm, lời ăn tiếng nói, nói chuyện thấy vui, (và đừng khéo quá!!)
4. Trên theo Thánh, dưới theo Thầy
Ai cũng nói vậy, nhưng câu nói này vừa đúng vừa sai.
Đúng là khi đã chọn Thầy thì mình nên chọn kỹ, nếu có thế nào thì cũng không nên bỏ Thầy mà xoay khăn theo Thầy khác. Nếu có gì bất đồng không thể theo Thầy thì cũng không nên xoay khăn.
Sai là như sau: thực ra Thầy không phải người “đẻ” ra mình, Thầy là người dẫn đường cho mình mà thôi. Thánh mới là Thầy của mình. Lấy Thánh làm Thầy. Trong khoá lễ mở phủ, có nghi lễ đội cầu và đội bát nhang. Khi đội cầu (tấm vải đỏ dài, trùm lên đầu của Thầy, rồi trùm qua đầu tân đồng), đó là tượng trưng cho dòng máu của Thánh đang được truyền từ Thầy qua tân đồng. Ai có cảm nhận tốt thì ngay khi đội cầu, đã có cảm giác một sự liên kết, gắn bó giữa Thầy và tân đồng.
Như vậy Thầy là người đi trước, bắc cầu cho tân đồng nối gót theo sau.
Thầy cũng là con người bình thường, dù Thầy có giỏi mấy cũng không phải Thánh nên chắc chắn Thầy cũng có lúc đúng lúc sai, vậy nên tân đồng phải có kiến thức và cảm nhận riêng, nếu có gì Thầy nói hoặc làm chưa đúng, có thể tranh luận hoặc tham khảo thêm, không phải 100% làm theo Thầy, như vậy là mù quáng.
5. Thầy căn phải cao hơn mình mới mở phủ cho mình được
Hồi mình mới có đồng, mình cứ nghe người này người kia tự xưng căn con của Ngọc Hoảng, con của Mẫu, rồi báo Thầy này Thầy nọ căn Quan, căn Chầu thấp hơn nên không thể mở phủ cho họ… sau này hiểu rồi mình mới thấy đó là sai. Người Thầy là người trợ duyên đưa tân đồng tới gần với Thánh, ví như người lái con đò, vừa đi vừa trò truyện với tân đồng để cùng nhau bước đi, có người cùng Thầy đi tiếp nhiều chuyến đò, có người mới qua 1 đoạn đường thì đã chia tay. Người lái đò cần nhất là cái tâm cái đức rồi tới kiến thức (kỹ năng lái đò, kiến thức trao đổi với tân đồng trên chuyến đò đầu tiên), chứ căn cao hay thấp không phải vấn đề quan trọng. Thầy và trò cần học hỏi lẫn nhau, không phải cứ là Thầy là phải hơn trò tất cả mọi thứ, quan niệm như thế là sai, gây áp lực cho Thầy và thui chột sự học hỏi của tân đồng. Có những tân đồng sợ Thầy của mình còn hơn sợ Thánh, sai lắm lắm. Chúng ta cần phân biệt “tôn trọng” và “sợ” là hai khái niệm khác nhau. Nhất nhất đã là trò thì phải đặt “tôn sư, trọng đạo” lên hàng đầu, nhưng cũng phải bày tỏ suy nghĩ, quan điểm của cá nhân để có cái nhìn và hiểu biết toàn diện.
6. Hầu đồng nhất định phải nghe văn, hiểu văn.
Nghe văn để hiểu về tích các Ngài. Lời văn ca tụng công lao của các vị Thánh cũng như những lời răn dạy của các Ngài. Văn chính là Kinh trong Đạo Thánh. Hiểu văn thì sẽ biết cung văn hát đến đâu là hết câu, là ngừng, lúc đó người hầu mới làm các động tác như vỗ gối ban khen, đứng lên tấu hương, ngồi xuống… tránh tình trạng cung văn chưa dứt câu mà người hầu ngắt nhịp theo kiều “đang vui lại đứt dây đàn” hay “chặn họng” cung văn; văn sẽ bị đứt hơi và khó lấy lại phong độ. Vậy nên không phải chúng ta cứ phải chọn văn hay mới nâng được đồng lên; mà chính thanh đồng cũng là người nâng cung văn, tạo cảm hứng cho cung văn để hát không hay cũng thành hay !
Nghe văn cũng là để hiểu thêm về từng vị Thánh, cảm nhận được “Ngài” là ai để khi hầu hình dung được ra vị Thánh mình đang hầu để có sự “kết nối” tốt nhất.
Ai hầu đồng mà không nghe hoặc không hiểu văn thì thực sự chưa phải con nhà Ngài!
Lại có người quá phụ thuộc vào cung văn, phải cung văn này hát mới hầu được, văn khác hát không hầu được, vậy cũng không đúng. Nếu một người cảm nhận được sâu sắc về việc Thánh, về văn thì không bị phụ thuộc như thế. Cung văn hay là hát có hồn. Nếu thanh nhạc không hay nhưng nhiệt tình tâm huyết, hát bằng trái tim dâng Thánh thì đều hay cả!
7. Có nên “tập” múa trước khi ra hầu hay không?
Có và không
Có: chỉ nên nhớ vài điểm quan trọng như tấu hương lên xuống nhẹ nhàng, thứ tự ban lộc, đặc biệt không quay lưng vào công đồng.
Không: không nên học múa. Hãy để cảm nhận những bước đi đầu tiên bỡ ngỡ ngây ngô, thế mới đẹp. “Tân” đồng mà, con mới đẻ ra cứ tập bò, ngồi, đi rồi chạy, đừng mới đẻ mà chạy nhanh quá, sẽ không có cảm nhận hết được những cái bỡ ngỡ ban đầu và chính nét ngây ngô đó là những kỷ niệm không bao giờ quên trong cuộc đời của một Thanh đồng.
8. Tân đồng thường mơ thấy Thánh và những thử thách đầu tiên
Khi mới ra mở phủ, tân đồng thường có cảm xúc nhớ đền nhớ phủ, đấy là do con mới được “đẻ” ra nên các Ngài chú ý nhiều hơn. Tân đồng cũng mơ thấy các vị Thánh, đấy là điều bình thường. Việc mơ mộng này thông thường khoảng 1 năm thì hết.
Các vị Thánh theo rất sát tân đồng giai đoạn đầu nên tân đồng hay có lộc bất ngờ hoặc các Ngài hay cho thấy những điều gì đó để tân đồng cảm nhận được. Có nhiều bạn sau khi mới mở phủ suốt ngày mơ mộng đền phủ, nhớ đền phủ tới mức không làm ăn được gì, vậy khi đó phải vững tâm, cầu xin các Ngài cho yên bản mệnh, tạ ơn các Ngài đã để tâm nhưng xin các Ngài cho con còn lo công việc để có ngân xuyến. Đôi khi lộc bất ngờ dễ dàng quá, tân đồng tưởng rằng ra hầu vậy là các Ngài cho lộc không cần cố gắng, thế là trượt dài, thất bại. Lại có tân đồng ra mở phủ xong toàn gặp điều buồn, quay ra trách Thánh, thế là lại hỏng. Vậy nên mới có câu “ba năm thử lính”, hết 3 năm mới thành “đồng” và “chín năm thử đồng”. Tân đồng cần rất cố gắng để vượt qua giai đoạn khó khăn này.
9. Hiện tượng tủi đồng
Tủi đồng có thể xảy ra với bất kỳ Thanh đồng nào nhưng giai đoạn còn là tân đồng thì hiện tượng này diễn ra nhiều hơn. Tủi đồng là khi đến đền phủ nào đó mà tự nhiên khóc, cảm giác như nhà mình mà lâu lắm giờ mới về thăm. Khi thấy canh đàn khoá lễ của người khác lớn quá, thấy mình không có khả năng làm như vậy nên tủi thân mà khóc. Rồi khi gặp canh đàn nghèo quá, ghế hầu lớn tuổi hoặc nhỏ tuổi quá, lại khóc. Nói thật mình hạn chế các đàn lễ xa hoa tốn kém vừa để không lãng phí vì Thánh không bắt lễ to (mà toàn người trần nói với nhau tốt lễ dễ kêu), vừa để đỡ tội đồng nghèo lính khó tủi đồng, chắc Thánh sẽ chẳng vui đâu.
Tủi đồng là cảm xúc bình thường và bất cứ ai cũng trải qua, đặc biệt trong năm đầu tiên sau mở phủ. Đồng tử gặp đồng sang không vồ vập, gặp đồng nghèo thương cảm, đến đền phủ nghèo tủi đồng mà khóc, đó sẽ là những người con của Thánh đã có giác ngộ.
10. Đồng bóng gần giống như “showbiz”.
Nói vậy đúng và sai.
Đúng là ở chỗ thế giới này rất hấp dẫn con người ta mong muốn tới sự nổi tiếng. Rất dễ dẫn tới tình trạng đua đồng đua bóng, ai không vững tâm là chết ngay.
Đồng bóng ai cũng thích được khen, ai cũng muốn mình là số 1, vậy nên ít khi phục nhau, hay nói xấu nhau. Lại cũng hay ghen nhau nữa. Vậy nên tu là rất khó. Đặc biệt ít có ông bà đồng nào mà sau mặt nhau vẫn dành những lời lẽ trân trọng quý mến, đa số trước mặt một kiểu quay lưng đi là kiểu khác, vậy nên tân đồng phải tỉnh táo, phải phân biệt đúng sai, nếu vì Thầy không thích ông bà thủ nhang nào đó mà ngăn cản mình đến lễ đền phủ đó thì đừng có nghe. Nếu đúng cung cửa nhà Ngài thì vẫn đi lễ, lễ Thánh chứ có phải lễ ông bà đồng đâu mà lại làm thế?
Còn sai là ở chỗ nếu mình thực sự tu thì không quan tâm tới xung quanh mình làm gì, hạn chế tiếp xúc và giao lưu là an toàn nhất.
Thực lòng nếu mình không đảm đương là con cả, mình sẽ ít xuất hiện trên phây vì lên phây lợi ít mà hại nhiều.
Nói tóm lại, TU do mình, phúc -duyên hay nghiệp cũng là do mình lựa chọn.
Thân chúc các Tân đồng có những bước đi đầu tiên thật vững vàng, hãy tận hưởng từng khoảnh khắc trên con đường tìm đạo của mình, mong mỗi người là con ngoan của Mẫu, nhà Mẫu nhiều con ngoan thì sẽ hưng vượng !
Tản mạn của Con Cả Đền Đoan – chuyến bay từ Frankfurt (Đức) -HCM ngày 11.10.19
