Lạm bàn về tương quan giữa Hai dòng tín ngưỡng Thờ Nhà Trần và Tứ Phủ với Thánh Mẫu.
Kính thưa , trong Đạo ngày nay , phép nhà Thánh có muôn ngàn lối , sự hành đạo thì mỗi thầy mỗi cách , nhiều điểm bất đồng . Trong đó có nhiều quan điểm khác nhau về hai dòng tín ngưỡng thờ Nhà Trần và Tứ Phủ với Thánh Mẫu . Có bên cho là nhất thống theo một trình tự , khi hầu thì theo một lớp lang Thỉnh Mẫu , Nhà Trần rồi dần xuống dưới . Đâu cũng hầu nhà Trần cùng Bốn Phủ , đàn nào cũng kiều thỉnh chư vị Đức Thánh thượng từ cho lòng trọng . Lại có bên cho rằng Tứ Phủ Thánh Mẫu với Trần Triều chống đối xung đột nhau , không bao giờ cùng đứng , hay như một phát biểu nổi tiếng ” nhà Trần là khách không mời của Tứ Phủ ” …
Không dám nói lạm bàn thế nào đúng sai , ở đây tôi chỉ điểm ra những chi tiết liên quan giữa hai dòng thờ để từ đó các bậc cao minh đánh giá rút ra thế nào . Những mối tương quan này xin được đi từ sự lệ thờ cúng , khoa nghi kinh sách , tục dân lễ hội và niềm tin xưa nay để làm dẫn chứng .
1 – Thấy rằng , việc chung thờ Thánh Mẫu với nhà Trần đã có từ xưa . Đền Bảo Lộc , Trần Thương có từ bao giờ vẫn dành một khung thờ Thánh Mẫu , sắc cho đền Trần Thương có cả đạo sắc cho Quế Hoa là Vân Hương Đệ Tam Thánh Mẫu . Đền Đại Lộ , Đền Dầm thờ các Thánh Thoải cũng có cung thờ nhà Trần , các đền trên miền Tuyên Quang Hưng Hoá , xưa kia chung thờ hai bên là nhiều , ở vùng Sơn Nam Nam định , một hình thức thờ phổ biến trong một làng đó là bên Đền Trần bên Phủ Mẫu , trong vùng Đồng Bằng Đào Động , việc thờ tự chung lại càng rõ nét . Như vậy các Ngài vẫn ơ chung một khu để cùng phù trợ cho con cái của mình
2 – đến cuối thế kỉ 19 , đầu 20 . Với sự thịnh hành về tục thờ đạo Thần tiên Việt Nam , gần như các vị linh thần đất việt đều được sắp xếp lại thành một hệ thống thống nhất . Một hình thức sinh hoạt tâm linh sôi nổi là cầu cơ giáng bút . Khi đó ra đời các bài thỉnh , phụ , luyện tán , sai đều thỉnh chung các vị với nhau , các bảo cáo để dành cho các đệ tử tụng đọc đều khấn chung các Ngài . Trong văn thơ kinh sách giáng bút thường xuyên có sự qua lại giữa Tiên Thánh . Khi nhà Trần giáng kinh răn đời huấn thế thì Tứ Phủ Thành Mẫu cùng các vị Chúa Chầu đều giáng thơ xưng tán . Ngược lại khi Thánh Mẫu viết sách thì đều có sự kiểm chứng bảo cử của Nhà Trần . Hãy xem Cát Thiên Tam Thế thực lục , Kinh Tu thân hiếu đạo , Kinh quang minh tu Đức …. và rất nhiều kinh sách khác sẽ thấy rõ điều này
3 – tục truyền tháng tám giỗ cha , tháng ba giỗ mẹ gần xa nức lòng . Câu ca lâu đời , trong tâm thức đều mặc nhiên công nhận Mẹ Việt là Thánh Mẫu , cha là Đức vương nhà trần hay vua Bát Hải đồng bằng cũng không phân định được . Điều đó đã tồn tại rất lâu dài , các tín đồ đi lễ không ai bỏ hội cha hội mẹ cả . Đến cả các ông đồng bà cốt cổ xưa , không ai không kính thờ cả hai , trong lễ hội cũng thế , đều tham dự như nhau với vai trò đều là con cái cửa Thánh . Hãy xem các bài báo ghi chép thời Pháp thuộc về hội Mẫu tháng Ba cho thấy có sự hiện diện của các ông đông nhà Trần . ” trần triều mấy tướng dẹp đường , ngọn lình xiên mép gươm trường cầm tay … trong đám rước nghinh Mẫu . Rồi sự đóng góp nhân tài vật lực của các bà đồng cốt trong việc xây dựng các phủ đền nhà Trần , rồi được biết rất nhiều bà đồng vẫn hầu nhà Trần lẫm liệt tung hoành , đắc phép Thánh cứu dân độ thế … Như vậy từ thời xa xưa các cụ vẫn một lòng bên cha cũng kính bên mẹ cũng thờ , ai đã dám bỏ trọng bỏ khinh
4 – đứng về mặt tâm linh , việc thờ là ở trần gian , việc cho là ơn Thánh . Nếu ko được sự đồng ý của các Ngài , trấn muốn thờ thế liệu được hay không
5 – xét riêng đạo Thánh Mẫu , ngài đắc Tiên , đắc Phật quả , lại tu cả Nội Đạo pháp sư . Nếu nói thế pháp đạo đồng qui , các Ngài chung một nguồn cả .
Nói như thế , để tổng hợp lại và thấy rằng . Tiên Thánh không chia mà chỉ có trần gian chưa biết hết mà thôi
Nhưng sự đạo xưa nay khác nhau . Thờ lễ thì chung đấy , khi hầu lại tỏ khác . Có người chuyên hầu nhà Trần , có người chuyên hầu Tư Phủ , lại ai căn mạng kiêm tri thì gánh cả hai . Các cụ phân biệt rất rõ ràng , đàn nào việc đó , căn mạng về đâu thì cả giá ấy . Nên thế việc đạo có trình tự trước sau , không dám tuỳ tiện hầu bừa để mắc cái lỗi khinh nhờn chạ Thánh . Thế thôi
Rút lại , trông xưa để biết nay , nhìn vào đó để mỗi người tự rút ra lối hành đạo cho mình . Nay cẩn
Tội đệ tử doong dài ngưỡng nguyện Tiên Thánh chứng giám , các vị cao minh phủ chính cho
Bài viết fb / Thụy phủ
