Quan ngũ hổ được thờ ở hạ ban, trong quan niệm dân gian hổ là vị chúa cai quản rừng núi, hình tượng hổ biểu tượng cho sức mạnh thiêng liêng, diệt trừ tà ma, trấn giữ các phương, là thần linh canh cửa ở các ngôi đền
Quan ngũ hổ gồm 05 vị là:
1. Đông phương giáp ất mộc đức thanh hồ thần quan
2. Nam phương bính đinh hỏa đức xích hổ thần vương
3. Trung ương mậu kỷ thổ đức hoàng hổ thần quan
4. Tây phương canh thân kim đức bạch hổ thần quan
5. Bắc phương nhâm quý thủy đức hắc hổ thần quan
Quan hổ được vẽ 05 ông hổ màu sắc khác nhau:
Hoàng hổ ( màu vàng) trấn khu trung tâm ( địa khu)
Hắc hổ ( màu đen) trấn phương bắc ( thủy khu)
Bạch hổ ( màu trắng) trấn phương tây (kim khu)
Xích hổ ( màu đỏ) trấn phương nam ( hỏa khu)
Thanh hổ( màu xanh) trấn phương đông ( mộc khu)
Rất ít người hầu được quan hổ, khi hầu thường làm động tác như phun lửa, nhai bó hương đang cháy, quỳ ngậm hương gật đầu lễ, làm động tác hổ ngồi, hổ vồ mồi, nhai đĩa sống, đập vỡ đĩa, dấu mặn rạch lưỡi, phun rượu thánh trừ tà, đập trứng sống, ăn thịt sống, ngậm dầu phun lửa. Hầu ông Hổ thường không thay khăn áo, chủ yếu là khăn phủ diện che mình, ngài về không sang tai. Người ta thường ít hầu ông Hổ, vì hầu ông rất nặng ít người hầu được.
Ngũ Hổ – Ông Lốt
Ông hổ
Trong điện thần Đạo Mẫu có thờ Ngũ Hổ, biểu tượng Sơn thần, trấn giữ Ngũ Phương.
Tượng Ngũ Hổ thường được thờ ở Hạ Ban, tức bàn thờ phía dưới của ban thờ Công Đồng. Lễ vật dâng thường là thịt sống cũng có khi thần Ngũ Hổ nhập đồng.
Hắc Hổ trấn giữ phương bắc
Bạch Hổ trấn giữ phương tây
Hoàng Hổ trấn giữ trung tâm
Thanh Hổ trấn giữ phương đông
Xích Hổ trấn giữ phương nam
Ông Lốt (rắn)
Là biểu tượng của Thuỷ Thần, thường là cặp rắn trắng (Bạch Xà) và rắn xanh (Thanh Xà), linh tượng lưỡng xà nằm vắt ngang phía trên ban thờ Công Đồng.
THỈNH NGŨ HỔ TƯỚNG QUÂN
Thần cung thỉnh
Ngũ-Phương Ngũ-Đế, Ngũ-Hổ oai linh
Tướng ở thiên-đình con Vua Đế-Thích
Ngày thời triều-trực ở chốn điện-tòa
Xông đột vào ra thần thông dõng mãnh
Ngày nay có lệnh Phật-Thánh chỉ-truyền
Sai xuống nhân gian Thạch Bàn chốn ấy
Tướng thời lừng lẫy có phép thần thông
Rão khắp tây đông cứu dân độ vật
Nay tôi phụng sự Phật-Thánh độ cho
Thỉnh tướng về thờ cho linh cho mạnh
Nghe lời tôi thỉnh khuya sớm đêm ngày
Có việc bằng nay trừ tà trị bệnh
Làm cho dõng mãnh hỏa tốc như lôi
Hỡi Quan Tướng ôi là tật tốc giáng
Rày tôi đội lệnh thiên-đình
Thỉnh triệu các tướng oai linh đáo đàn
Hoặc là ở thượng-ngàn vui thú
Hay là về đất tổ thanh ba
Nghe tôi luyện tập thời về
Phi phong hỏa tốc phải trì phép công
Trấn phương Đông sai quan Thanh Hổ
Tróc Mộc-tinh lưới bủa ghê thay
Quan Bạch sai trấn phương Tây
Xu trừ kim khí ghê thay lạ dường
Quan Xích trấn Nam phương Ly Ngọ
Tróc Hỏa-tinh lưới bủa ngục trung
Bắc phương Quan Hắc oai hùng
Xu trừ thủy khí hiện-hung gia-hình
Chưỡng trung-ương sai Quan Quỳnh Hổ
Lịnh bài sai phá thổ thạch-tinh
Ngũ phương Ngũ Hổ oai linh
Nghe Thánh hạ lịnh tùy hành tùy sai
Cứ lời tôi hiện hình biến tướng
Thính hịch văn giáng hạ đàn trung
Dù ai thiếp tánh phụ đồng
Giáng phù giáng trượng pháp công chẳng rời
Bắt ăn tươi nội tà ngoại tý
Tuân lịnh hành tróc quỷ trừ ma
Đằng vân giá võ ai qua
Phục thi cố khí đều tra gia hình
Nhãn song trinh hào quang lóng lánh
Mình tròn dài, dõng mãnh ai đương
Lưng eo thắc đới dịu dàng
Đôi vai thiên trụ tà càng sợ kinh
Lông mày xanh đôi tay lẫm-trúc
Tiếng hét hầm quỷ khốc tà kinh
Vốn xưa tướng ở rừng xanh
Nghe lời tôi thỉnh lịnh hành chớ lâu
Đã đắc-đạo cùng nhau khuya sớm
Bén lửa hương nào dám quản công
Nào khi tướng giáng đàn trung
Tôi cùng Quan-tướng mấy đông chẳng rời
Tướng cùng tôi đồng tâm hiệp lực
Việc sai hành chẳng được trì-diên
Nay tôi đắc đạo Thánh truyền
Nghe lời tụng chú thỉnh liền thần thông
Đáo tịnh trung oai-nghi xuất-hiện
Tuân lịnh hành biến hiện phân minh
Tróc tam danh thượng thiên thần nữ
Thấu tứ phương thủy-phủ động-đình
Sai câu ngoại đạo tam danh
Sơn tiêu Thổ-địa âm binh đẳng thần
Tróc tà sư kỳ binh phản ác
Tướng đáo đàn tài võ quá nhơn
Ăn tươi cho hết tà thần
Nào là chư Tướng khâm sai lịnh hành
Các Quan kéo đến điện đền
Năm mươi Hổ-Tướng anh linh đáo đàn
Trên đầu có chữ sắc phong
Hai tay có chữ tứ tung ngũ hoành
Tróc tà quỷ mỵ yêu tinh
Đem ra chém quách hồn kinh đùng đùng
Lại bắt các đãng gian hung
Gia hình trị tội thạch công làu làu
Ôn hoàng dịch lệ đâu đâu
Thành-Hoàng xã lệnh nhiệm mầu hư không
Thần kỳ các xứ Thổ-công
Oai linh củng phục anh hùng tiếng vang
Quỳ tâu phục vọng các quan
Phò trì đệ tử thiên ban cát tường.
Cát Xướng Thiên Thu Vạn Vạn Tuế. (3 lần).
Căn Ngũ dinh (hay còn gọi là Ngũ Hổ) và căn ông Lốt (tức Thanh xà, Bạch xà) thực ra là rất ít, hầu như không có. Nếu bạn có căn ông Hổ thì khi xác về (hay phần căn nhập về) thì sẽ ăn đĩa sành sứ, chai lọ thủy tinh. Nếu không có như vậy thì mới chỉ là ảo tưởng mà thôi.
Bài sai quan ngũ hổ, giống như lời thề trong lực lượng vũ trang. Bài sai nhắc nhở những công việc mà Ngũ hổ phải làm, căn dặn những việc không được làm và oai linh của tướng.
Trong Đạo mẫu, Ngũ Hổ có nhiệm vụ giữ gìn cửa đền điện và các phép tắc tôn giáo, thì hành các hiệu lệnh khi cần thiết.
Trong Tam phủ thì các thầy Phù thủy chỉ thờ Hắc Hổ hoặc Bạch Hổ.
Đồ cúng ngũ hỗ cũng khác lạ.
Thường ngày thì có một bát cháo hoa (không cho muối), một nậm rượu, 5 quả trứng vịt. Thường thì cúng trứng vịt cho Ngũ Hổ và cúng trứng gà cho ông Lốt thì xếp như sau:
Trứng cúng
Ngoài ra còn một đĩa gạo muối, tiền lẻ, trà. Nếu có thờ âm binh thì phải có 1 đĩa đậu 5 loại rang thơm. Nếu vào ngày tiệc hay việc cúng thì phải có 1 miếng thịt vai, khía thành 5 miếng.
Chuyện bị Ngũ hổ vật không phải là ít gặp, cái chính là không lo lễ vật cho ngũ dinh chu đáo.
Cháo cúng :
Đồ hiến cúng
