Vài dòng suy nghĩ về câu chuyện đạo mẫu và thời đại

Thưa BQT, thưa các thanh đồng đạo quan, thưa các anh chị em diễn đàn, gần đây đang có rất nhiều câu chuyện sôi nổi và thậm chí là gay gắt về câu chuyện lề lối, nghi thức hầu đồng, tín ngưỡng thờ Mẫu- tam tứ phủ. Có nhiều người thì cho rằng tín ngưỡng thờ Mẫu( đạo Mẫu-g/s Ngô Đức Thịnh) đang nhiễm tạp sắc và khó dung hòa bởi những ý kiến, quan điểm trái ngược, mâu thuẫn nhau về lề lối. Lấy câu chuyện của lịch sử để làm nền tảng, là bản móng để so sánh, để suy nghĩ, tư duy và phán xét. Vậy hôm nay tiểu mỗ con cũng xin lấy hai câu chuyện của lịch sử và câu chuyện đương thời về hầu đồng để nói lên suy nghĩ của bản thân.
- câu chuyện của lịch sử: Ngày xưa các cụ hầu đồng kín, không công khai, luôn phải trốn tránh và tiến hành nghi lễ trong lặng thầm. Ngày xưa, các cụ cũng không rườm rà khăn áo như bây giờ,cũng không hoa lá , lễ nghi long trọng như bây giờ, cũng không ồn ào, náo nhiệt với cung văn,tiếng hát, nhạc cụ, phong phú và đa dạng như bây giờ...
-câu chuyện của đương thời: Bây giờ hầu đồng rất nhiều màu sắc, mang đậm màu sắc kinh tế, gắn liền với kinh tế, gắn chặt và không thể tách rời. Vấn hầu nào cũng không thể thiếu được TIỀN. Thử hỏi không có tiền thì lấy đâu ra khăn đào áo thắm mà hoa hòe hoa sói mà rồng bay phượng múa, không có tiền thì lấy đâu ra lễ ngãi, lộc lá, hoa thơm quả ngọt mà " trên công đồng rực rỡ, sắc hoa khoe màu", không có tiền thì cung văn, tứ trụ đâu ra.... Đúng là tiền nào của đấy và cũng chỉ mang sắc thái khác nhau ở chỗ tiền ít và tiền nhiều,mức độ to tát của đàn sở là phụ thuộc và kinh tế, hay nói thẳng ra là TIỀN.
Quay về câu chuyện ban đầu:
--- Câu hỏi thứ nhất đặt ra: tại sao xuất hiện lắm chim lợn, chim cú siêu "soi", hay để ý soi mói cái cách thực hành tín ngưỡng của nhau?
--- Câu hỏi thứ hai đặt ra: sao phải gay gắt và phẫn nộ vì sự thực hành tín ngưỡng chung lại không giống nhau ở các cá nhân...
--- câu hỏi thứ ba đặt ra: ai cũng nói theo lề lối, vậy họ nói họ thực hành tín ngưỡng theo lề lối của nhà họ. Vậy ai đúng ai sai?
Để trả lời được các câu hỏi trên, ta hãy trả lời các câu hỏi sau: quy tắc là gì? lề lối là gì? do ai đặt ra? và hành như thế nào?
=> câu trả lời lại rất đơn giản: quy tắc, lề lối là những quy định đặt ra để cùng hành trong thực tế, tất nhiên là do các cụ đặt ra, và ta phải dựa vào đó để hành.
Sẽ không thỏa đáng NẾU CHÍNH Ở THỜI CÁC CỤ LỀ LỐI HẦU ĐỒNG CŨNG KHÔNG ĐỒNG NHẤT, vậy lấy ở đâu để mà dựa vào, lấy ở đâu để so sánh, để làm bản lề? Các quy tắc, lề lối là do các cụ tổ đồng đặt ra và thực hành theo. Vậy ai là tổ đồng? AI ĐÃ MỞ PHỦ CHO TỔ ĐỒNG ĐỂ TỔ ĐỒNG ĐƯỢC ĐỨNG VÀO HÀNG THANH ĐỒNG, CON 4 PHỦ????
Vậy cái lề lối, quy tắc tứ phủ hiện tại nó có không giống nhau và bất đồng là điều tất yếu. Ai cũng nhìn vào quá khứ nhưng không ai nhìn xa hơn trong cái nhìn về quá khứ ấy, nên k thể hòa hợp,nhẹ nhàng, nói chuyện với nhau được.Các cụ cũng không đồng nhất, vậy sao đương thời các thanh đồng mình lại đồng nhất với nhau được? Chính vì thế, nếu nói chuyện hiện tại mà mang chuyện các cụ xưa... hay những câu chuyện của quá khứ là không được thỏa đáng. Và cũng chính không thỏa đáng nên ta k thể ngừng tranh cãi và câu nói "ghen vợ, ghen chồng không bằng ghen đồng ghen bóng" là có nguyên do của nó.
Theo tiểu mỗ ta nên nhìn nhận nó như thế này ạ:
---------- Ngày xưa hầu đồng còn k yên, còn k dám phô trương, làm j có chụp ảnh, quay phim. Bây giờ xã hội cởi mở hơn, các đồng mới coi trọng cái gọi là thung dung tự tại, đồng sang, bóng lịch...vì cái chữ sang, vì chữ lịch mới gây ra muôn vàn lắm tội. Quy tắc, lề lối cũng do người đặt ra, tất yếu nó đặt ra trong hoàn cảnh nào thì mang yếu tố của thời đại đấy... k nên so sánh nhiều xưa kia. Cứ theo nếp cổ, cái gì nó không thể thực hiện được thì k làm... ngày xưa đang hầu đồng mà có dân quân đến thì có ông hoàng, thánh cô, hay quan lớn cũng chạy quên dép thì lấy đâu ra để so sánh vói bây giờ. Tất nhiên, vì nó mang tính thời đại, nên ắt phải mang tính xã hội. Cơ sở hạ tầng như thế nào thì kiến trúc thượng tầng như thế. Quan trọng là muốn noi dấu tiền nhân, tôn trọng nếp cổ, lề lối cổ thôi
----------------- Chính vì nó mang tính xã hội nên k có cái gì gọi là một mình một quy tắc được, nó k có cái gọi là một mình, ngay cả trong tư duy của mỗi người cũng mang sự liên kết ràng buộc tới một cá nhân, (...) khác, vậy nên k thể một mình một tổ, một mình một cây, một mình một bóng được.
------------------ Thứ nữa, ta hầu đồng chính là hầu bóng của tiền nhân chứ k phải hầu nhân vật nào của thời đại mới cả, nên lại càng phải tôn trọng nếp cổ, lề lối cổ. Tất nhiên cái lề lối ấy cũng phải mang tính xã hội và được xã hội thừa nhận( có nghĩa là phải được đại đa số công nhận), vì lề lối thế nào thì cũng phải bị chi phối và chịu ảnh hưởng của tính xã hội và tính thời đại thế ấy.
------------------ CHO NÊN CÁC CÁ NHÂN PHẢI GẮN BÓ VỚI NHAU ĐỪNG TỰ TÁCH MÌNH RA KHỎI CÁI CHUNG, CÁI TẬP THỂ, CÁI XÃ HỘI. vì có tách, cũng không tách được đâu mà. Tất nhiên cũng phải dựa trên quan điểm của Mỹ học, k nên tán dương, hoằng pháp những cái được cho là xấu, là k đẹp, là k tốt và cũng tất nhiên không thể tách rời được với tính thời đại và tính xã hội.
------------------ Phân tích thì rất chi là vĩ mô thì mới có thể làm sáng tỏ, vì k có cái nào k chịu ảnh hưởng lẫn nhau cả, nên ta phải nhìn nhận vĩ mô, tổng quát và khách quan chứ k thể dùng ánh mắt hạn hẹp để đúc kết tư duy và suy nghĩ...Lề lối ra sao , như thế nào thì cũng phải phù hợp với đạo, với tín ngưỡng, với thời đại và xã hội. Chữ phù hợp ở đây chỉ có thể lấy quan điểm thẩm mỹ để nhìn nhận. chỉ một chút không phù hợp cũng có thể nảy sinh ra sự lố bịch....Mong các anh chị e suy nghĩ và nói ra ý kiến của mình cho tiểu mỗ con tham gia để được khai thị, khai tâm ạ.
Thân ái!

 

Nói nhiều nhưng nguyên nhân chỉ một, đó là sự HIỂU BIẾT.
Không có những hiểu biết căn bản về tâm linh thì mọi việc liên quan nó sẽ sai lệch đi và đương nhiên dẫn đến kết quả " sai một ly đi một dặm"
Ngay như trên bài viết của bạn, bạn nói chào "các thanh đồng đạo quan", mà thanh đồng đạo quan tức là thầy cúng (có lệnh sắc nghiêm chỉnh đấy). Vậy nghĩa là trên diễn đàn này toàn là thầy cúng hết á?
Đấy, thấy chưa!

Rồi một nguyên tắc mà hầu như rất ít người tuân thủ đó là: "Con nhà Thánh thì không quy y Phật, con nhà Phật thì không quy y Thánh", nhưng người ta vẫn mặc định rằng Phật là to nhất trong vũ trụ này nên khi cúng lễ mở phủ trình đồng người ta cũng đem cả kinh phật ra để cúng. Trong điện thờ tứ phủ, người ta đưa ông phật lên cao nhất. Thanh đồng găp nhau trong một bản điện tứ phủ mà lại chào nhau là A di đà Phật! ??Mấy ông thầy chùa ngứa nghề cũng ra trình đồng mở phủ, đem cái học được của nhà Phật áp dụng sang bên tứ phủ. Rồi có ông/ bà ra mở phủ trình đồng nhưng lại cúng toàn đồ chay, mã thì không hề dâng dù là ngàn vàng hoa đỏ ( bảo là nhà Phật dạy không được đốt vàng mã, không được ăn mặn?)
Ông là đồng hầu thì lại lập điện, tự cho phép mình cúng lễ, trình đồng cho người,.
Cho nên bây giờ nó mới loạn âm loạn dương là như vậy, lỗi này do chính con người tạo ra chứ không phải ai khác, cũng bởi vì hiểu biết quá kém cỏi mà thôi.

 

về bộ khung thì cơ bản là giống nhau, chứ còn chi tiết hoàn toàn là mỗi nơi 1 khác,mỗi thầy 1 phép...quan trọng nhất vẫn là cái tâm, thể hiện được lòng kính ngưỡng với bề trên,..và từ cái lòng kính ngưỡng ấy mình giác ngộ và sống ra sao mới là trọn vẹn... phải lấy cái tâm đức của mình làm gốc, rồi hình thức mới đẹp được.
ngày nay trong đạo xuất hiện nhiều vấn đề tiêu cực là bởi vì đạo đức đã bị biến tướng, người ta đi lễ ko phải để tu mà là để cầu,...quá nặng danh lợi tình thế gian, cúng bái xì xụp cốt để thỏa mãn cái mẫu thuẫn nội tâm ko cởi bỏ được,.. họ nghĩ rằng chịu khó lễ bái, lễ to-lễ đẹp, rồi cầu gì được nấy, khó khẵn gì đến nhờ thầy kêu là xong? thật khôi hài. cái vĩ đại, cái phi thường đã bị biến thành tầm thường, vô cùng nông cạn,...nhưng họ vẫn nói là làm việc Phật, việc Thánh, xét qua cái việc họ làm mà chiểu theo kinh Phật, kinh Thánh thì thấy khác quá xa 1 trời 1 vực,.., Đạo gắn với thời đại, xã hội để chấn chỉnh chứ ko phải chạy theo dục vọng của người thường,... nếu có thể chấn chỉnh được từ gốc rễ tư tưởng của người ta thì sẽ thấy đẹp nên ngay

 

tôi chả thấy ai gọi thày cúng là đạo quan cả bạn ạ
tăng ni ko "nên" hầu đồng và mở phủ thì tôi đồng ý, và thày cúng mà cũng là thanh đồng thì theo lề lối xưa không có như vậy

 

hay lắm.
cảm ơn bạn nhá

 

Tôi hiểu câu" con nhà thánh ko quy y phật" là thế này: trong chiến tranh bảo vệ tổ quốc,trong lúc nước sôi lửa bỏng,hay trong lúc trấn biên ải mà các ngài bỏ đi tu cầu bình an cho nhân dân,học cái từ bi hỷ xả nhà phật,hoành dương phật pháp...vv.Vậy có được phong làm thánh nhân hay là con trời phái xuống giúp dân đánh giặc hay giữ nước hay ko!Ngược lại có mấy vị hóa phật để bảo vệ tổ quốc mà chém quân thù như chém chuối,chỉ huy quân lính giết hàng vạn người,chém giết chưa thỏa còn hô quân xông lên giết hết cho ta ?cũng có đấy là trường hợp của Trần nhân tông nhưng những j` sau đó cho ta thấy sự từ bi của nhà phật,quay đầu là bờ.Ngài hóa phật chính là giác ngộ phật pháp chứ ko phải là con của thánh ,con của phật lại làm thánh làm phật.Đạo mẫu của người việt(54 dân tộc việt),xuất phát từ dưới động đình hồ rồi lan tỏa lên rừng núi(hình thành 4 phủ),xuôi xuống miền trung (hình thành đạo mẫu 4 phủ trung bộ)chạy dài đến nam bộ(đạo mẫu tứ phủ nam bộ).rõ là đạo hòa hợp của dân tộc việt có phân biệt anh chị tôn giáo là j thờ ai người kinh hay tày,nùng,chăm,khơme...đâu?.Vậy những vùng miền khác phong tục người ta thờ mẫu là sai là bị thánh vật hết ak` thật hàm hồ.Ngay tại một số vùng tây thiên người ta mở phủ hầu giá chầu nhị trước quan lớn tuần tranh,vậy cũng bị coi là sai sao? nếu sai chắc cả vùng tây thiên tam đảo ra sao rồi nhỉ?.Lại nữa trong chùa từ cổ đến kim vẫn hiện diện ban thờ mẫu ,vậy quý phật tử có coi là mẫu chiếm chùa để tu luyện hay ko hay đây là nét hòa đồng tôn giáo của người việt ta?nếu coi là chiếm đoạt chắc phật tổ ko từ bi mà cho theo học phật pháp đâu nhỉ.Mặc nhiên coi phật là cao nhất thì ai đẻ ra phật hay thượng đế là cao nhất thì ai đẻ ra thượng đế,phật hay thượng đế ko có cha mẹ sinh ra ak`,chắc tự nhiên mà có kiểu như người ngoài hành tinh trình cao tạo ra trái đất để làm thí nghiệm?Tôi hiểu cái cao nhất của phật hay đức chúa giê su là sự từ bi hỷ xả ,là những cuốn sách dậy con người ta đến sự giải thoát,thân tâm an lạc,chúng sinh bình đẳng,muôn loài động vật cây cỏ như nhau đều có linh hồn và cần cho linh hồn được giải thoát khỏi khổ ải do chính chúng tạo ra, với tinh thần ấy đứng trước quân thù xâm lăng thì mất nước do vậy mới có thánh thần người góp phần chiến thắng quân thù,được người người lập đền thờ tôn làm thánh đất việt,ko lẽ các thánh thấy giặc dữ đến đi tu theo phật hết,người người nhà nhà cũng học theo ko còn ai ngăn giặc cho chúng làm vua đất phật giáo hả?Đôi khi mình cũng nghĩ như thế tất cả mọi người xây chùa thỉnh phật về tu...ko còn trẻ con...ko còn tiếng khóc...ko còn nước mắt...người cuối cùng hóa phật sẽ ntn nhy?

 

Nói như bạn thì mấu chốt nằm ở sự hiểu biết. Tôi công nhận. Thế nhưng sự hiểu biết thì rất đơn giản để có đó là sự học hỏi tiếp thu. Chính bạn nói bên trên, tôi k chê bạn nói sai hết, nhưng cũng chính là k đúng được. Cái gì nó cũng có tính hai mặt của nó, nó có mối quan hệ biện chứng với nhau. Trước khi nói là tôi thưa gửi đàng hoàng: thưa ban quản trị, thưa các thanh đồng đạo quan, thưa các anh chị em diễn đàn. như thế là chưa đủ ạ? Sao bạn lại nói các thanh đồng đạo quan là thầy cúng? đó là do bạn thiếu hiểu biết đó. Đừng Vo viên rằng pháp sư, và thầy cúng, rồi thanh đồng đạo quan là như nhau. bạn nói thế chính là sai một ly đy tỷ dặm rồi đấy ạ. Xin thưa rằng 3 năm làm lính, 9 năm làm đồng, 12 năm mới được phong quan, thanh đồng đạo quan ở đây chính là bậc thanh đồng mẫu mực, có thể coi là có thâm niên trong giới, có sự hiểu biết về đạo về đời. bạn k biết thì về hỏi lại mẹ đồng bạn nhé, đừng vo viên cái chữ "thầy cúng" và đánh đồng nó nên như vậy. căn cơ k phải là ở sự hiểu biết mà là có chịu tiếp thu để hiểu biết hay không mà thôi bạn ạ.
Ai nói là quy thánh thì k được quy y phật? bạn có vượt ra được khỏi tam giới k? có vượt ra được khỏi ta bà này không? Bạn nên nhớ Thánh mẫu của chúng ta cũng Quy y phật pháp. Đó là nhịp cầu trong sự hòa đồng tôn giáo, tín ngưỡng của ta. chính vì vậy, ở các chùa cũng có thêm nhà mẫu, phủ mẫu để thỏa mãn nhu cầu về tín ngưỡng của nhân dân. Đúng tôi đồng ý là quy y Phật thì k quy y thiên- thần- quỷ- vật. Nhưng bạn nên nhớ, khoa giáo pháp sự là do ai soạn ra??? Muốn phát biểu thì cũng phải đúc kết suy nghĩ, tư duy, hiểu biết rồi hãy nói bạn ạ

 

Đ/c Em Byn này còn trẻ mà có những nhận xét chuẩn về con Người, về sự việc... và có những luận điểm khá hay. Like đ/c em cơ số lần ;.

 

rất cảm ơn bạn, bạn đã viết ra những điều mà mình đang thắc mắc khó hiểu, "Thánh mẫu của chúng ta cũng Quy y phật pháp. chính vì vậy, ở các chùa cũng có thêm nhà mẫu, phủ mẫu để thỏa mãn nhu cầu về tín ngưỡng của nhân dân" có thể lý do chỉ đơn giản là thế này "Đó là nhịp cầu trong sự hòa đồng tôn giáo, tín ngưỡng của ta

 

cám ơn cậu @lavie nhiều ah, nhà con đồng thô bóng thiển ý, nhân sinh còn kém duyên, chưa dám là có những cái nhìn chuẩn được ạ, còn phải cậy nhờ đồng anh lính chị, khai tâm, khai sáng cho nhiều ạ. hì hì. Rất cám ơn đ/c đã ủng hộ nhà con ạ.

---------- Post added at 12:47 PM ---------- Previous post was at 12:42 PM ----------

Đôi khi có tâm thôi thì chưa đủ. Cái tâm ấy cần được thể hiện ra như thế nào cho đúng và phải phép. Cũng không phải là cao xa, khó khăn gì. Chí ít cũng để hài lòng cả ta và người. chỉ một chút xíu k phù hợp cũng có thể trở thành LỐ BỊCH,. Vậy nên, k nên dùng cái tâm tiềm ẩn của mình để xuề xòa, hay ngụy biện cho tất cả những sai trái....( điều quan trọng là có ý thức tiếp thu và vận dụng có chọn lọc mà thôi...)

 

Dạ mình học hỏi hiểu biết ít chỉ đọc các bài để suy ngẫm đối chiếu xem mình đang đj theo cái chung hay đag tách rời ra một mình bóng. Suy ngẫm để tự sửa mình. Nhân ở đây con/em/mình xin các thầy/anh chị em/bạn vào bài viết của mình:" xin hoan hỷ giúp ạ". Mình đang cần rất gấp ạ nên mong diễn đàn tư vấn giúp đỡ. Dạ trân trọng cảm ơn ạ. Nam mô a di đà phật

 

Có những người vừa có căn tu vừa có căn tứ phủ thì sao? Em Uyên đã gặp trường hợp này chưa..hi..hi. Phật hay Thánh thì đều hướng con người tu hành, thay tâm sửa tánh, làm lành tránh dữ. Ngày xưa mình cũng kỳ thị những nhà sư đi tu mà còn ra hầu thánh sau nay hiểu ra thì mình nghĩ khác. Thánh thần nước Việt thì cũng chính là các bậc tiền nhân, là ông cha mình từ thủa lập nước, con cái đất Việt hầu cha mẹ mình cũng như bạn thắp hương ở nhà cho ông bà bạn vậy. Con nhà phật mắng con Nhà Thánh, con Nhà Thánh lại mắng con nhà Phật....mắng đi mắng lại thành khẩu nghiệp!

 

Nhân nào quả ấy, ai tu nấy đắc
vạn pháp đều vô thường. Tranh cãi làm chi cho mệt chị ơi.