[ Thần tích ] Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh

Khái lược Sự tích Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh :
Bài viết : Phúc Yên

​

Quan Lớn Đệ Ngũ là tôn quan đứng ngôi thứ năm trong hàng Ngũ vị Tôn Quan. Đây là quan điểm của tín ngưỡng tứ phủ đã được thống nhất đến ngày nay.....Ngài có tài trừ tà sát quỷ, bảo hộ nhân gian. Vào thời Trần, Quan Lớn phụng mệnh giáng sinh tại Tranh Giang, Huyện Vĩnh Lại, Hồng Châu (Nay là Ninh Giang, Hải Dương). Ngài tuổi trẻ tài cao lập được nhiều chiến công hiển hách, được đức vua cho cai trấn xứ Hồng Châu quê nhà. Thủa bấy giờ có nhiều yêu dâm thủy quái làm trò đồi bại, giở thói tà dâm. Chúng nhớ mối thù sát tộc khi xưa mà trá dạng Quan Lớn cướp vợ của Trịnh thái thú để vu tội cho Ngài. Hàm oan khó giãi bày, Quan Lớn bị đày lên xứ Lạng Sơn chống giặc nơi biên cương để đoái công chuộc tội. Giặc Bắc phương dùng ma thuật bùa chúa khiến đất trời khắc nghiệt, gió tuyết bão bùng. Binh sĩ tự nhiên ốm hàng loạt, lòng quân hoảng loạn khôn cùng. Đúng lúc đó, lũ nịnh thần đem lời sàm tấu rằng Quan Lớn tư thông với giặc phản quốc cầu vinh. Đức Vua không xét rõ thẳng ngay, hạ lệnh ban cho ngài án tử hình. Nể tài đức của Ngài khi xưa mà Đức Vua cho ngài lựa chọn ba vật dụng để thi án: một là thanh long đao, hai là lọ thuốc độc, ba là dải lụa trắng. Thanh long đao dùng để dẹp giặc cứu nước, chém kẻ gian thần phản nghịch. Lọ thuốc độc thường chỉ dùng cho liễu yếu đào tơ. Dải lụa trắng tượng trưng cho lòng thanh bạch, trong sạch của đấng trung thần nên Ngài đã dùng dải lụa trắng để đoạn tuyệt nghiệp trần phàm. Bỗng đâu sấm chớp mưa giông, dải lụa bỗng biến thành đôi long xà thoắt lặn xuống đáy sông. Dòng sông từ đó có tên là sông Kỳ Cùng. Vào thời hậu Lê, có ông Tả đô đốc hán quận công Thân Công Tài lên Lạng sơn nhậm chức. Thấu rõ nỗi oan tình, Tả đô đốc đã dâng sớ minh oan cho Quan Lớn. Ngày nay, Ninh Giang và Kỳ Cùng đều lập đền thờ Quan Lớn Đệ Ngũ. Đặc biệt hội pháo Kỳ Lừa có tục rước kiệu Quan Lớn lên đền Tả Phủ tạ nghĩa với ông Thân Công Tài. Danh hiệu của ngài thường được tôn sùng là:
​

Dương gian Đệ ngũ tôn quan Tranh Giang đại vương thượng đẳng tối linh thần.
​

Sự tích nêu ở đây được tổng hợp từ nhiều nguồn như: truyện "long đình đối tụng" (Nguyễn Dữ); huyền thoại ông dài, ông cụt, sự tích ghi tại bia đền Quan Tuần Ninh Giang, các sự tích lưu truyền dân gian, bản văn "Giảo Long Hầu" của tác giả Phạm Văn Kiêm …
​

ĐỆ NGŨ TÔN QUAN SỰ TÍCH VĂN
​

Bỉ cách:
​

Hồng dương rạng vẻ ánh trời Nam​

Văn võ lược thao đức vẹn toàn​

Đao thiêng ra sức yên bờ cõi​

Tích sử lưu truyền phủ Ninh Giang​

Oan tình sá kể cùng non nước​

Chữ hiếu chữ trung rửa chữ oan​

Kỳ Cùng dấu tích ghi thiên cổ​

Hiển hách lưu truyền khắp Nam Bang​

Miễu cách:
​

Phủ Hồng Châu - Ninh Giang hiển tích​

Xứ Tranh Giang, Vĩnh Lại truyền ghi​

Cửa đài lồng lộng uy nghi​

Long chầu hổ phục kim quy phục hàng​

Dẫn tích sử Tôn Quan Đệ Ngũ​

Đức Long Hầu thái tử long cung​

Uy danh bốn cõi lẫy lừng​

Khu tà sát quỷ thần thông đại tài​

Loài thủy quái thu giam hồn phách​

Lũ sơn yêu trừ thích chằng tha​

Uy phong hiển hách gần xa​

Vào chầu ngọc điện các tòa thủy cung​

Thụ sắc rồng giáng sinh trần giới​

Phủ Hồng Châu, Vĩnh Lại Huyện danh​

Thổng cách:​

Thiên tư tướng mạo tinh anh​

Tuổi thời niên thiếu ghi danh tướng tài​

Quyết vì đời ra tay giúp sức​

Chí anh hùng hun đúc bấy lâu​

Uy danh lập chiến công đầu​

Vua phong hiền tướng Hồng Châu tòng quyền​

Ninh Giang phủ định yên xã tắc​

Hộ muôn dân ra sức dựng xây​

Quế lan oanh yến sum vầy​

Dân khang vật thịnh tháng ngày bình an​

Phú bình:
​

Có đâu ngờ dây oan buộc trói​

Mắc nợ đời phải tội gió giăng​

Cương thường ghi nhớ lòng hằng​

Gương trong nào phải bị giăng bụi mờ​

Chữ thiên cơ giời xanh đã tính​

Đức hóa nhi đã định chữ oan​

Yêu ma thủy quái tà gian​

Thù xưa vay trả lại càng tác yêu​

Mới đặt điều vu oan oán kết​

Trá hiện Người làm chuyện bất lương​

Trắng đen đảo lộn khôn lường​

Ai hay đạo lý cương thường đảo điên​

Sự oan khiên khó bày cho tỏ​

Chữ hiếu trung thiên cổ sáng soi​

Biết cùng ai tỏ khúc nôi​

Tội danh cưỡng đoạt hại người nữ nhi​

Phú nói:
​

Lệnh cửu trùng truyền đi kịp khắc​

Đày biên cương trấn đất Lạng Sơn​

Rằng cho đoái tội chuộc công​

Nào đâu nên cảnh cùng thông ai tường​

Giặc Bắc Phương bùa tà dụng chú​

Khiến đất trời phong vũ đảo điên​

Sương tàn gió độc triền miên​

Lòng quân nao núng chỉ hiềm tấc gang​

Lũ nịnh thần tham quan phản nghịch​

Tấu lời xằng tà tích vu oan​

Đức Vua chẳng tỏ ngay gian​

Tư thông với giặc nỗi oan động trời​

Dọc cách:
​

Vầng nhật luân sáng soi khúc trực​

Ánh nguyệt minh rõ thực thẳng ngay​

Thâm oan khó kể dãi bày​

Sự tình nào thấu đất dày trời cao​

Vòng sinh tử thời nao vương vấn​

Bỗng nổi đâu gió giật mưa sa​

Hiển linh đôi bóng long xà​

Nghiệp trần đã đoạn thoắt đà về tiên​

Kiều dương:
​

Kỳ Cùng Giang lập đền phụng sự​

Đức tôn thần đệ ngũ Vương Quan​

Kỳ Cùng vằng vặc trăng vàng​

Anh hùng há chịu tiếng oan đời đời​

Gương đức nghĩa sáng ngời rạng rỡ​

Lớp bụi mờ sao khuất kim quang​

Lê triều Tả phủ tôn quan​

Uy danh đô đốc Lạng Giang cầm quyền​

Thấy rõ sự trắng đen minh bạch​

Tấu bệ rồng rửa sạch niềm oan​

Tâu rằng Đệ Ngũ Tôn Quan​

Lòng trung luôn giữ lấy làm trước tiên​

Lạng Sơn xứ một niềm đồng nhất​

Khắp chúng dân đồng thuận kính tâu​

Oan khiên rửa sạch lầu lầu​

Kỳ Cùng hiển hách Hồng Châu lẫy lừng​

Dồn cách:
​

Đấng anh hùng phò nguy hộ quốc​

Bảo an dân giúp nước nhiều phen
​

Danh thơm Nam Bắc lưu truyền​

Sắc phong thượng đẳng lập đền khói nhang​

Đất Ninh Giang tòa vàng phụng sự​

Chốn Kỳ Cùng thiên cổ vị nhân​

Chữ rằng Thánh giáng lưu ân​

Tôn Quan lưu phúc thiên xuân thọ trường
​

Nguồn : Blog Phúc Yên
​

 

bản văn hay quá!cám ơn bạn nhá!

 

sự tích của quan càng đọc càng thẩm thấu
A di Đà Phật
con sám hối cửa quan

 

Dạ, con cũng mới chỉ nghe nói là Quan bị hàm oan, nhưng giờ đọc bản này mới biết rõ lý do

 

theo e biết là quan đệ ngũ có 1 bà vợ của 1 ông quan khác yêu ông
và ông ko biết nên 2 bên cùng yêu nhau
kết quả là ông quan trên biết chuyện tấu lên bề trên và quan đệ ngũ bị sử tội vì quyến rũ vợ người khác
và đây là chuyện em đã đọc từ lâu vậy đâu mới là tích chuẩn???
............................................................................................................
[h=2] Sự Tích Quan Đệ Ngũ [/h]

Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh. Hay còn gọi là Ông Lớn Tuần Tranh. Ông là con trai thứ năm của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Ông cũng giáng dưới thời Hùng Định Vương (Hùng Triều Thập Bát), trong một gia đình ở phủ Ninh Giang (nay là Hải Dương), ông cũng là vị tướng quân tài ba kiêm lĩnh thuỷ bộ, được giao quyền trấn giữ miền duyên hải sông Tranh.​

Quan lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh​

Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh. Hay còn gọi là Ông Lớn Tuần Tranh. Ông là con trai thứ năm của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Ông cũng giáng dưới thời Hùng Định Vương (Hùng Triều Thập Bát), trong một gia đình ở phủ Ninh Giang (nay là Hải Dương), ông cũng là vị tướng quân tài ba kiêm lĩnh thuỷ bộ, được giao quyền trấn giữ miền duyên hải sông Tranh.
Ông đã lập được nhiều công lao to lớn nên được sắc phong công hầu. Tại quê nhà, ông có cảm tình với một người thiếu nữ xinh đẹp, người thiếu nữ ấy vốn là vợ lẽ của quan huyện ở đó, nhưng vốn không hạnh phúc với cảnh “chồng chung”, nàng cũng đáp lại tình cảm của ông mà không hề nói cho ông biết là nàng đã có chồng.
Vậy nên Quan Lớn Tuần Tranh vẫn đinh ninh đó là một tình cảm đẹp, hẹn ngày đưa nàng về làm vợ. Đến khi viên quan huyện kia biết chuyện, vu oan cho ông đã quyến rũ vợ mình. Quan Tuần Tranh bỗng nhiên mắc hàm oan, bị đem đày lên chốn Kì Cùng, Lạng Sơn. Tại đây, ông đã tự sát mong rửa oan, chứng tỏ mình vô tội, ông hoá xuống dòng sông Kì Cùng. Về lại nơi quê nhà, ông hiện thành đôi bạch xà, thử lòng ông bà nông lão, sau đó được ông bà nông dân nuôi nấng như thể con mình.
Nhưng khi quan phủ biết chuyện ông bà nông lão tậu gà để nuôi đôi bạch xà, liền bắt ông bà phải lên cửa công chịu tội và giết chết đôi rắn kia đi. Hai ông bà thương xót, xin thả rắn xuống dòng sông Tranh, lạ thay khi vừa thả đôi bạch xà xuống thì chỗ đó tạo thành dòng xoáy dữ dội. Đến thời Thục Phán An Dương Vương, vua tập hợp thuyền bè để chống giặc Triệu Đà ở ngay bến sông Tranh, nhưng tại chỗ dòng xoáy đó, thuyền bè không tài nào qua được mà lại có cơn giông tố nổi lên giữa dòng. Vua bèn mời các vị lão làng đến lập đàn cầu đảo thì lập tức sóng yên bể lặng, hơn nữa, quân sĩ ra trận cũng được thắng to. Ghi nhớ công đức, vua Thục giải oan cho ông và phong là Giảo Long Hầu. Sau này ông còn hiển thánh linh ứng, có phép nhà trời, cai quản âm binh, ra oai giúp dân sát quỷ trừ tà, dẹp hết những kẻ hại nước hại dân.

Trong hàng Ngũ Vị Tôn Ông, cùng với Quan Lớn Đệ Tam, Quan Lớn Đệ Ngũ cũng là một vị quan lớn danh tiếng hết sức lẫy lừng, được nhân dân xa gần tôn kính phụng thờ. Tuy trong hàng Năm Toà Ông Lớn, ông được thỉnh cuối cùng nhưng lại hay ngự về đồng nhất (bất cứ ai hầu Tứ Phủ, bất cứ dịp tiệc, đàn lễ nào đều phải thỉnh Quan Tuần Tranh về ngự). Khi ngự đồng ông mặc áo lam thêu rồng, hổ phù; làm lễ tấu hương, khai quang, chứng sớ tán đàn rồi múa thanh long đao. Khi có đại đàn mở phủ hay bất cứ lễ tiệc nào, sau khi thỉnh các quan lớn về, đều phải đợi đến khi giá Quan Lớn Đệ Ngũ về chứng một lần hết tất cả các đàn mã sớ trạng rồi mới được đem đi hoá.
Quan Lớn Tuần Tranh cũng được thờ ở rất nhiều nơi nhưng phải kể đến hai nơi nổi tiếng bậc nhất: đầu tiên là Đền Ninh Giang hay Đền Quan Lớn Tuần Tranh lập bên bến sông (bến đò) Tranh ở Ninh Giang, Hải Dương (là nơi chính quán quê nhà của ông, nơi ông trấn giữ duyên hải sông Tranh, cũng là nơi ông hiển tích) và Đền Kì Cùng lập bên bến sông Kì Cùng, qua cầu Kì Lừa (là nơi ông bị lưu đày). Ngày tiệc chính của quan là ngày 25/5 âm lịch (là ngày ông bị lưu đày và bảo nhân dân quê ông làm giỗ vào ngày này), ngoài ra vào ngày 14/2, các đền thờ ông cũng mở tiệc đón ngày đản sinh của quan.
Trong khi thỉnh ông về, văn thường hát:

“Uy gia lẫm liệt tung hoành
Trừ tà sát quỷ nên danh tướng tài
Ninh Giang chính quán quê nhà
Dấu thiêng ghi để ngã ba Kì Cùng”​

Hay nói về nỗi oan của ông, văn hát sử oán rằng:

“Nào ngờ đâu đất trời thay đổi
Người anh hùng mang tội xiềng gông
Tháng năm đày chốn Kì Cùng
Oan vì tuyết nguyệt đổi lòng ái ân
Trước cung điện triều đình tra xét
Bắt long hầu truyền hết mọi nơi
Oan vì bướm lả ong lơi
Triết hoa đoạt vũ tội trời không dung
Lệnh viễn xứ sơn cùng thuỷ kiệt
Nỗi oan này có thấu cao minh
Áo bào đã nhuộm chàm xanh
Tấm thân bách chiến tử sinh lẽ thường”

​

Hoặc có cả những đoạn ca ngợi công lao, tài đức của ông:

“Loa đồng hỏi nước sông Tranh
Đao thiêng dẹp giặc, anh hùng là ai
Sông Tranh đáp tiếng trả lời
Anh hùng lừng lẫy là người Ninh Giang”​

Còn khi quan ngự đồng, khai quang chứng sớ điệp, ra oai giúp dân trừ tà thì văn hát rằng:


“Ông về truyền phán các quan
Tả cơ hữu đội lưỡng ban đáo đàn
Quân thuỷ quân bộ đôi hàng
Chư binh vạn mã hằng hà kéo ra
Lệnh truyền thiên đội vạn cơ
Quan Tuần bây giờ trắc giáng anh linh
Trước là bảo hộ gia đình
Sau ra thu tróc tà tinh phen này
Ra oai trần thế biết tay
Ngự lên đồng tử cứu rày nhân gian
Cứu đâu thời đấy khỏi oan…

 

ông giáng vào thời vua hùng chứ văn có câu là Hùng Triều Thập Bát cơ mà