Lục Bộ Tướng Thánh Nhà Trần

Xin trả lời hai bạn về chuyện phong thần, về mỹ tự thì đảm bảo chắc chắn không ai dù cả Hoàng đế cũng không viết trong sắc phong là Vạn Tuế. Khi sinh thời thì chỉ Hoàng đế mới được tụng hô Vạn tuế, Hoàng Thái Hậu được xưng là Cửu Thiên Tuế, hàng Thân Vương đại thần như Hưng Đạo Đại Vương, Hoặc Thượng phụ Thái Sư Trần Thủ Độ mới được xưng Thiên Tuế còn lại lạm xưng đều bị chém cả.
Tuy nhiên khi mất đi được phong thần hoặc phong làm thành hoàng các làng thì đều được phong tặng các mỹ tự nhưng không có được dùng vạn tuế. Nhưng trên biển đề thì được đề Vạn tuế ví dụ như Bức hoàng chính cung của các đình đền thường đề 4 chữ "Thánh Cung Vạn Tuế"
Thánh Mẫu Liễu Hạnh của chúng ta cũng vậy Biển ngạch thì được đề "Mẫu Nghi Thiên Hạ" chứ trong sắc phong tịnh không có chép 4 chữ này.

 

vâng, bức đại tự Vạn Tuế Phúc Thần đấy đc đặt ở cung đệ tam của đền đức ông Phù Ủng ạ

 

Nghĩa Xuyên Tướng Quân - An Nghĩa Đại Vương

Nghĩa Xuyên Tướng Quân - An Nghĩa Đại Vương​

An Nghĩa đại Vương Ngọc Phả​

( Tiểu sử tóm tắt Nguyễn Chế Nghĩa ở sở công thần bộ lễ triều Nguyễn do thượng thư giao cho xã Phương Điếm)
​

Đức thành hoàng trang Cối Xuyên (Cối Xuyên nhất xã lục thôn Gồm Đức Phong, Đại Liêu, Mỹ Long, Hoa Điếm, Tiên Nha, Vĩnh Dụ) nay là hai xã Hội Xuyên và Phương Điếm - huyện Gia Lộc. Ngài là Nguyễn Chế Nghĩa có nhiều vũ công, là đại tướng triều Trần.
Ngài vốn dòng dõi thi lễ lớn lên là người thiên tư anh tuấn học vấn uyên thâm. Năm 12 tuổi đã có sức khỏe lạ thường, Cha mẹ ngài còn mời thầy về dạy võ, được thầy giỏi rèn luyện nên Ngài văn võ kiêm toàn. Những binh thư Tôn Ngô, Ngài đều thấu suốt, văn thuyết đều tinh thông. Trên thông thiên văn, dưới tường địa lý, Ngài còn thục luyện bộ thái ất thần kinh và thuộc làu kinh dịch. Ngài cỡi ngựa bắn cung đánh trường múa đao đều giỏi. Ngài đã làm bài thơ nghĩa khí như sau:

Định thiên lập địa trượng phu thân
Chí khí đường đường mại đẳng luân
Đàn Giáp khẳng mi tề sách sĩ
Trước tiên tu hướng tấn năng thân
Cơ tàng cử hỏa kiêm hoài tuyết
Tích hiển đường yên giữ hán vân
Lưu đắc càn khôn trung nghĩa tiết
Cao đàm thiên cổ nhất hoàn nhân​

Năm 16, 17 tuổi tiếng hay văn võ của Ngài đã lừng lẫy nhiều nơi. Năm 17 tuổi Ngài đã đầu quân, nhà Vua và đức Hưng Đạo Vương đã thử tài bắn cung của ngài, môn bắn cung đã được khen là thần tiễn và Ngài được phong là tướng quân đi đánh giặc.
Ngài đã đem dân binh của Lộ Hồng đi chặn giặc ở Nội Bàng. Ở Vạn Kiếp làm cho giặc phải tiến quân chậm chạp, Ngài cũng diệt được nhièu quân giặc nên xa giá nhà Vua đủ thời gian rút khỏi kinh thành. Uy danh ngài đã vang lừng từ cửa ải Chi Quan đến cửa ải Lê Quan. Ngài có hai con ngựa chiến giỏi là Long Câu và Long Đề đã giúp nhiều cho ngài trong chiến trận
Năm 19 tuổi ngài đã đeo ấn tiên phong cùng tướng Phạm Ngũ Lão lên Lạng Sơn, Ngài đã lập 3 trại dân binh, Thử, Xa, Chúc để cản địch. Trận đầu ngài đã cầm quân đánh lui các tướng Nguyên là Trịnh Bằng Phi và Áo Lỗ Xích. Ngài đã được nhà Vua phong khống bắc tướng quân, Nhưng lúc đầu thế giặc còn mạnh quân ta phải tạm rút. Ngài lại được cử giữ Nội Bàng để chống giặc bảo vệ đại bản doanh của Đức Hưng Đạo Vương đang đóng ở Vạn Kiếp. sau đó ngài được giao giữ mặt trận từ Kiêu Kỵ đến đê Cơ Xá, để chặn giặc không cho chúng sang Lộ Hồng, nhiều trận ngài diệt hàng trăm giặc. Ngài lại đem quân phối hợp với Trung Thành Vương diệt đồn Giang Khẩu rồi lại đem quân chặn giặc ở đê Thiên Đức và ở An Hưng. Khi giặc rút chạy. Võ công của ngài đã góp nhiều với triều Trần đánh đuổi quân Nguyên ra ngoài bờ cõi
Dẹp giặc xong nhà Vua lại giao cho ngài đi tổng trấn Lạng Sơn một thời gian ngài lại đi xứ Bắc quốc sau đó ngài được triệu về triều giữ nhiều chức như thái uý, đô úy Nghĩa Xuyên Công, Ngài lần lượt được phong thượng tướng, rồi đại tướng quân, Vua Trần đã gả công chúa Nguyệt Hoa cho ngài ( Lúc ngài là thượng tướng quân)
Ngài la bậc lão thần Lần lượt thờ các Vua Nhân Tông, Anh Tông, Minh Tông, Hiến Tông nhà Trần với tước công và có lúc được giao đứng đầu văn võ, có lúc được giao cả chức lễ bộ thượng thư. Ngài rất cương trực đã giúp nhiều cho việc triều chính ở triều đình và phủ dụ thần dân nhất là những việc cấy hái tầm tang đê điều.
Đến đời Trần Dụ Tông thì Ngài bị ám hại. Vua còn dặn quan thái sử không được chép tên ngài vào sử ký. Thế là nỗi bi ai oan khuất của ngài không được rửa sạch mặc dầu triều đình vẫn làm Vương Lễ an táng và phong thần cho ngài là " An Nghĩa đại Vương"

Công chúa Nguyệt Hoa và thượng vị hầu Nguyễn Sùng Phúc ( Con trai của ngài) không chịu nhận chức tước gì nữa, sau khi ngài mất chỉ ở nhà thủ tiết.
Đến đời vua Lê Thái Tổ đã phong thần cho ngài: " Thượng đẳng phúc thần vạn đại huyệt thực" và đến đời Vua Lê Anh Tôn niên hiệu Hồng Phúc đã giao cho bộ lễ Viết lại Ngọc Phả của ngài xếp cuốn ngọc phả này vào sách bách linh của bộ lễ.

Bản triều đã truy ơn và tiếp tục phong thần cho ngài: Tuấn lương đại Vương rồi quang y đại Vương cùng sửa lại ngọc phả trong sách bách linh của bộ lễ

Tự Đức nguyên niên - Trung thu thần nhật thần lễ bộ thượng thư Đỗ Quang phụng soạn năm 1848

 

Nguyễn Chế Nghĩa (1265-1341) Thành hoàng làng Cuối, người xã Cối Xuyên, huyện Trường Tân, lộ Hồng Châu. Ông sinh năm 1265 trong một gia đình có danh vọng, từ nhỏ ông đã có sức khoẻ lạ thường, giỏi cỡi ngựa và sử dụng giáo dài: thiên văn, binh pháp đều tinh thông, lại thích ngâm vịnh và làm thơ.

Cuối năm 1287, có tin quân Nguyên sắp sang đánh nước ta, Nguyễn Chế Nghĩa được Hưng Đạo Vương cử dẫn một đạo quân lên tổ chức phòng tuyến chặn giặc dài hơn 100 dặm - từ ải Nội Bàng đến núi Kỳ Cấp ở Lạng Sơn. Khi quân Nguyên tạm chiếm Thăng Long, ông tổ chức dân binh đêm đêm đánh vào trại giặc, đã chỉ huy trận phục kích giặc ở đầm lầy cạnh đồng đay làng Kiêu Kỵ, diệt 300 địch.

Khi ta tổng phản công, Nguyễn Chế Nghĩa đem quân tham gia trận đánh lớn trên sông Bạch Đằng. Ông cùng Phạm Ngũ Lão đánh tan một cánh quân, giết tướng giặc là Trương Quân ở ngay cửa ải Nội Bàng.

Do lập công xuất sắc, Nguyễn Chế Nghĩa được vua Trần phong tước Nghĩa Xuyên công và gả con gái yêu là công chúa Ngọc Hoa.

Nguyễn Chế Nghĩa là tướng tài, thuộc hàng quốc thích, đứng đầu ban võ, có lúc kiêm cả Lễ bộ Thượng thư. Khi tuổi cao, ông dâng sớ xin về nghỉ ở quê nhà, mãi mới được vua chấp thuận. Tại Cối Xuyên, ông vui sống cuộc đời bình dị, lập chợ Cuối để dân tiện mua bán và lập giáo trường để rèn dân binh. Có thể vì vậy mà bọn xu nịnh hãm hại ông ? Sử cũ chép: Bình sinh, Nguyễn Chế Nghĩa là người thẳng thắn, quyết không khoan nhượng với bọn nhũng nhiễu hại dân. Một lần, dự triều hội dâng kế giữ nước an dân, trên đường về Cối Xuyên, ông bị ám hại, mất ở quán Ninh Kiều (Cầu Nành) thuộc đất Kiêu Kỵ, huyện Gia Lâm. Hôm đó là ngày 28-8 âm lịch.

Cảm mến đức lớn của bậc công thần, dân Kiêu Kỵ tôn ông làm thành hoàng và lập đền thờ ông từ đó. ( Hiện nay đền còn lưu giữ 32 sắc phong thần của triều Lê và triều Nguyễn 3 cỗ long ngai, ba bài vị sơn son, hai cỗ khám thờ tổ nội, tổ ngoại và đồ tế khí như bát bảo, chấp kích, gươm…vô cùng có giá trị )


Ở làng Cối Xuyên cũng có đền thờ và lăng mộ Nguyễn Chế Nghĩa. Lăng nằm trên gò đất cao bên hồ nước, xây 2 tầng 8 mái, chính giữa đặt bát hương đá và một bia đá tạo năm Canh Thìn (1880) đời Tự Đức ghi danh tính, quê quán của thần. Năm 2003, người làng Cuối ở thành phố Hải Dương góp tiền mua 10 tấn đồng đúc tượng Nguyễn Chế Nghĩa, phu nhân và con trai là Thượng Vị Hầu Sùng Phúc. Năm 2004, 800 người làng sống ở quê và các tỉnh đóng góp hơn 300 triệu đồng dựng tòa trung đường rộng 220m2. Dân làng còn cung tiến cửa võng, hoành phi, câu đối.
Kỷ niệm 663 năm ngày mất, 15 năm ngôi đền thờ ông được xếp hạng cấp quốc gia, vừa qua dân làng Cối Xuyên đã mở hội lớn tưởng niệm Nguyễn Chế Nghĩa và lễ khánh thành tòa trung đường.

Bài viết sưu tầm.
Nguồn: http://www.vinhanonline.com/index.p...e-nghia-1265-1341&catid=83:lich-su&Itemid=200

 

Sự lệ và một số tín ngưỡng liên quan đến Trần Triêù

Vơí tín ngưỡng thờ đức Thánh Trần theo như bia ở đền Bảo Lộc về sự lệ thì ngoài những việc tế lễ, hôị hè bình thường còn có các hoạt độn bát g như Lế bán khoán, lên đồng, xin bùa quái, bắt tà ma, bàu trấn trạch, trình lính .....
--- Bán khoán: Sau khi sinh con được một cữ, muốn yên tâm còn khỏe mạnh thì sưả lễ vật lên đền xin bán vaò của Thánh, xin đặt tên bán cho con. Tất nhiên hàng năm phải có lễ lên đền. Khi nào lớn đủ tuôỉ làm lính thì thôi lễ bán.
--- Lên đồng :Khi ốm đau bệnh tật thường có lễ lên đồng kiêù Thánh hôì loan. Trước kia việc đó ít nhưng bây giờ thì phát triển bưà bãi. Tại đền Cố Trạch trước kia việc lên đồng phải chọn ngươì khoảng 11 hay 12 tuôỉ. Ngươì được chọn phải ăn chay nằm mộng một tháng, phải là con ông cháu cha(nhà quyền thế) mới được ngôì đồng. Thường câụ đức thánh Phạm con rể đức Đại Vương. Khi lên chỉ viết chữ lên mâm gạo chứ không phán, gần đây việc lên đồng bị pha tạp.
--- Bắt tà ma : Người bị ốm thì đưa lên đền kiều Thánh về trừ tà ma. Xưa còn có lệ đóng giả các quan cầm thanh la, chiêng trống đi khua khắp làng để xua đuổi ma quỷ. Sau đó dán bùa trấn trạch,để yểm không cho ma quỷ xâm nhiễu.

 

Huyền Quang Tướng Quân

TƯỚNG QUÂN ĐẶNG HUYỀN QUANG. (Năm 1244 – 1285)​

Đặng Huyền Quang sinh ngày 13 tháng 3 năm Giáp Thìn (1244), tại xã Vị Hoàng, Nam Định.

Ngài là con cụ Đặng Huyền Chung và cụ bà là Lê Thị Chinh, cả hai cụ đều là con quan, dòng dõi nhà thi lễ. Đặng Huyền Quang làm nghề dạy học và nghề làm thuốc, đời sống kinh tế đầy đủ, thường làm việc thiện, giúp đỡ người nghèo.

Đặng Huyền Quang người cao lớn, tướng mạo đẹp và thông minh, 17 tuổi thuộc hết sách binh thư, tài ba võ nghệ hơn người. Vào tuổi 40 gặp thời buổi giặc Nguyên Mông chuẩn bị đưa quân sang xâm lược nước ta lần thứ 2. Nghe tin vua Trần hạ chiếu, triệu tập nhân tài ra đánh giặc giữ nước, Đặng Huyền Quang chiêu mộ được 2 ngàn quân dẫn đến triều đình xin xung trận, được vua Trần Nhân Tông trọng thị. Võ nghệ tuyệt vời, Đặng Huyền Quang được phong chức Đô chỉ huy sứ tướng quân.

Tháng 12 năm 1284, vua Nguyên sai Thái tử Thoát Hoan đem 50 vạn quân sang xâm lược nước ta lần thứ 2, cộng thêm 10 vạn quân của Toa Đô chỉ huy từ đất Chiêm Thành đánh ra Nghệ An, kẹp quân ta vào thế bị đánh cả hai đầu. Vua Nguyên cử tả tướng Lý Hằng, hữu tướng Lý Quán và các đại tướng Toa Đô, Ô Mã Nhi, Đường Ngột Đải, Phan Tiếp...cùng xung trận với Thoát Hoan.

Các vua Trần tổ chức hội nghị quân sự ở Bình Than, tổ chức hội nghị các bô lão trong cả nước ở điện Diên Hồng, sắc phong cho Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn làm Quốc công tiết chế chỉ huy toàn bộ quân dân Đại Việt kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên Mông.

Dưới sự chỉ huy chiến lược tuyệt vời của Hưng Đạo Đại Vương, để tránh thế mạnh của địch, ban đầu ta tổ chức đánh cầm cự và bỏ kinh đô Thăng Long để bảo toàn lực lượng, dùng chiến tranh du kích để tiêu hao sinh lực địch làm cho quận địch khốn khổ vì thiếu lương thực, chặn đường tiếp viện rồi mới tổ chức phản công địch ở mọi phía. Với chiến thắng lừng lẫy ở Chương Dương, Hàm Tử, Tây Kết, Vạn Kiếp...chỉ trong vòng nửa năm quân Nguyên bị đánh tơi bời phải rút chạy. Toa Đô, Lý Hằng, Lý Quán bị chém đầu tại trận, Thoát Hoan phải chui đầu vào ống đồng cho người khiêng chạy về nước thoát chết.

Trong cuộc chiến đấu này Đặng Huyền Quang được dẫn quân chặn đường thuỷ bộ ở các tỉnh Đông, Hồng Châu, Du Trí, Hải Dương, Đông Triều, Cập Hiền, Cập Thương, Thái Bình...Thắng giặc, Đặng Huyền Quang được các vua Trần thăng tướng quân Thái uý.

Đặng Huyền Quang mất ngày 10 tháng 10 năm Ất Dậu (1285) tại Dụ Tái, Cập Hiền, Thanh Hà, Hải Dương.

 

Đây là bài tìm hiểu của mình về Lục Bộ Đức Ông được thờ trong hệ thống Nhà Trần. Lục Bộ Đức Ông Nhà Trần là những vị có công lớn với đất nước, thuộc hàng tùy tướng của đức Đại Vương Nhà Trần. Có nhiều ý kiến thắc mắc và hỏi về Lục Bộ Thánh, cho nên mình viết hoàn chỉnh bài viết này để anh chị em nhà ta cùng tham khảo. Có những thiếu sót là không tránh khỏi nên cũng rất mong anh chị em cùng đọc, cho ý kiến đánh giá và tham gia sửa những chỗ chưa phù hợp.

 

tác giả nói hay quá.....hoan hỉ