Lịch Sử Đền Chúa Lộc (Lộc Hoa Công Chúa) Mẫu thân của Quan Hoàng Mười

Đi qua ngã ba Đồng Lộc là đến đền Truông Bát là nơi thờ Vương Nương Thánh Mẫu đệ nhị Thượng ngàn hay còn gọi là Lộc Hoa Công Chúa (Bà Chúa Lộc). Tên thật là Phạm Thị Thỏa, quê ở huyện Đỗ Gia nay thuộc phần đất của huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh. Bà có chồng tên là Nguyễn Duy Lạc quê ở thôn Xuân Am Mỏ Hạc, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Bà sinh hạ được một người con trai đặt tên là Nguyễn Duy Khôi (Dân gian thường gọi ông Nguyễn Duy Khôi là Ông Hoàng Thập hay Ông Hoàng Mười).

Bà Phạm Thị Thỏa (Bà Chúa Lộc) sống vào thế kỉ XV, một giai đoạn lịch sử biến động của dân tộc Việt Nam năm 1400 - Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần. Nhà minh liền muợn cớ "Phù Trần diệt Hồ" kéo quân sang xâm lược nước ta. Nhà Hồ nhanh chóng sụp đổ, nhà Minh đặt nền đô hộ lên đất nước ta. Ở Lam Sơn - Thanh Hóa, Lê Lợi dấy binh khởi nghĩa. Trước tình hình đó, bà Phạm Thị Thỏa đến vùng đất nay thuộc xã Ngọc Sơn chiêu mộ binh lính, khai khẩn đất hoang, tích lũy lương thực, rèn luyện binh khí chờ đợi thời cơ khởi nghĩa đánh quân Minh. Đến những năm 1425 - 1426 nghe theo kế của Nguyễn Chích, Lê Lợi tiến quân về hướng Nam lấy Nghệ Tĩnh nơi đất rộng người đông làm chỗ "lập cước chi địa" tạo đà tiến đánh thành Đông Quan giải phóng đất nước. Ở Nghệ Tĩnh, nghĩa quân Lam Sơn cùng con trai của bà Phạm Thị Thỏa được nhân dân đùm bọc, che chở, đóng góp sức người sức của cho nghĩa quân trong đó có cả bà Phạm Thị Thỏa. Bà cầm quân tiến đánh giặc Minh ở miền Cửa Sót (nay thuộc xã Thạch Kim - Thạch Hà - Hà Tĩnh). Trong lúc mải mê đánh giặc, bà hay hung tin con trai (Nguyễn Duy Khôi tức ông Hoàng Mười) tử trận do bị tướng giặc Minh Thái Phúc chém đứt đầu. Bà Phạm Thị Thỏa hoang mang bối rối và đau xót cho người con trai duy nhất của bà đã mất (tại Lạch Quèn, nay thuộc huyện Quỳnh Lưu - Nghệ An).

Thế giặc mạnh, bà Phạm Thị Thỏa cùng viên tướng của nhà Lê tên là Sử Hy Nhan chống cự không nổi đã lui quân về chiến hào tại vùng đất thuộc xã Ngọc Sơn có một cây cổ thụ rất lớn. Bà cùng nghĩa quân ẩn náu nơi đó để chờ viên tướng trẻ trong lúc thua trận thất lạc. Nhưng chờ mãi bà cũng không thấy Sử Hy Nhan đến nơi đã hẹn. Bỗng một hôm mưa to gió lớn, sấm chớp ầm ầm có một ông Hổ lớn ba chân xuất hiện cõng bà chạy thẳng lên hướng núi Đồng Bụt (nay thuộc Truông Bát Khe Giao) có hai hòn đá lớn ông Hổ đặt bà xuống đấy mà không ăn thịt bà. Ngược lại ông Hổ còn bắt người và thú rừng mang về cho bà ăn thịt, nhưng bà Phạm Thị Thỏa không ăn thịt sống và thịt người mà bà chỉ hái hoa quả ăn qua ngày. Bà trút hơi thở cuối cùng ở Rú Đọi.

Đến khi Thái tử Nguyên Long con trai của Vương phi thứ ba của Lê Lơi lên ngôi vua, niên hiệu Lê Thái Tông. Thương xót bà Phạm Thị Thỏa đã cùng đoàn tùy tùng và quân lính tìm đến vùng đất nơi bà tập hợp nghĩa quân có cây cổ thụ lớn (gọi là Miếu Đợi ngày nay). Chờ đợi bà Phạm Thị Thỏa mãi không thấy, nhà Vua tiến vào rừng sâu dưới chân núi Đọi, nơi hai phiến đã nằm đó thì đã tìm thấy thi thể của bà nằm đó và đã được mối làm mộ. Vua thấy vậy bèn thương xót cho một người con gái - một nữ tướng văn võ song toàn đã phò Lê giúp nước. Vua Lê Thánh Tông đã lập miếu thờ bà và phong cho bà là Vương Nương Thánh Mẫu Lộc Hoa Công Chúa Thượng đẳng tối linh tThơKể rằng khi vua Minh Mạng kinh lý qua đây bằng voi ngựa, quân thần khi đi đến Khe Giao đột nhiên trời tối sầm, mây đen vần vũ, voi ngựa không chịu đi thêm nữa. Vua nhìn lên phía trước mặt, cây cối um tùm rủ xuống ngôi miếu rêu phong, linh khí bay lên từ đấy. Nhà Vua và quân thần cảm thấy trong người ớn lạnh, vội buộc voi ngựa, vào miếu dâng hương tiến lễ vái lạy. Một lúc sau, mây tan, gió lặng, núi rừng trở lại phong quang, nhà Vua và quân thần mới đi lại được. Thấy sự kỳ lạ của ngôi miếu nới:"Thâm sơn cùng cốc" về đến triều vua phong cho thần miếu là Vương Nương Thánh Mẫu - Cao Sơn Thần Nữ - Chế Thắng Mã Vàng lê Mại Đại Vương - Thượng Thương - Thượng Đẳng tối linh thần. Rồi lại lập đền thờ nguy nga ngay trên nền Miếu thiêng và chỉ dụ các thần dân đến tế lễ.
Cứ hàng năm, đền Chúa Lộc lại mở tiệc vào ngày húy kỵ của Chúa là mùng 7 tháng 4 âm lịch.

Kỉ niệm ngày 19 tháng 2 năm Quý Tỵ họ Đỗ vào bái yết cửa Chúa Lộc (Đền Truông Bát) tại thôn 1 Khe Giao, xã Ngọc Sơn, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh.​

 

lậy Thánh Mẫu anh linh.ngày m4 thành 10 năm Nhâm Thìn đồng trưởng con cũng dẫn bản hội vào Bái Yết Thánh Mẫu và cúng đã biết thêm Người thân sinh ra Đứ Hoàng Thập.

 

Than tich rat hay, that la linh thieng. Nhung theo sach ve den Cui thi Duc quan Hoang Muoi la Nguyen Xi chu khong phai nhu than tich noi tren. Xin ban cho minh biet them ?

 

Mình cũng nghiêng về giả thuyết Đức Hoàng Thập là Nguyễn Xí hơn. Danh tướng văn võ song toàn:

Thêm nữa là sử chép là ông qua đời tháng 10 năm ất dậu (1465)

 

e đọc thần tích của ông Mười là khi mất xác ông nguyên vẹn và mặt còn hồng hào ,ông mất trên sông chứ k fai bị chém đầu
lậy ông linh thiêng !

 

Theo như ở vùng Nghệ Tĩnh thì ông Hoàng Mười được coi là Lê Khôi, vị tướng tài, cháu ruột và là người theo Lê Lợi chinh chiến trong mười năm kháng chiến chống quân Minh, sau làm đến nguyên thần tam triều Lê gia, phong đến chức Khâm Sai Tiết Chế Thủy Lục Chư Dinh Hộ Vệ Thượng Tướng Quân. Tuy nhiên có một số lập luận như sau để chúng ta nhận thấy rằng quan điểm này không chính xác:
- Thứ nhất: Lê Khôi người làng Lam Sơn (nay thuộc xã Xuân Lam, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa). Ông là con trai Lê Trừ - anh thứ hai của Lê Lợi, tức là cháu gọi Lê Lợi bằng chú ruột. Điều này có nghĩa quê hương của Lê Khôi không phải là người Nghệ An và cũng không gắn liền với mảnh đất Nghệ An của ông Hoàng Mười.
- Thứ hai: Năm 1445, Lê Khôi đem quân tiếp ứng, giúp dẹp tan quân Chiêm Thành. Lê Khôi bị mất tại Núi Nam giới huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh. Như vậy nơi Lê Khôi mất cũng không gắn liền với mảnh đất Nghệ An của ông Hoàng Mười.
- Thứ ba: Lê Khôi bị mất ngày 3/5/1446, còn ngày sinh thì đến nay vẫn chưa rõ, do vậy không có sự liên quan đến ngày tiệc vào tháng 10 của ông Hoàng Mười Nghệ An. Trong khi Nguyễn Xí mất vào ngày 30 tháng 10 năm Ất Dậu (18/11/1465) và được sử sách ghi lại.
Những chi tiết trên cho thấy quan điểm Lê Khôi là ông Hoàng Mười là không chính xác. Các quan điểm hiện nay đều thống nhất rằng ông Hoàng Mười chính là Nguyễn Xí.

 

Theo tôi được biết Ông Hoàng Mười được đầu thai xuống trần nhiều lần, trong đó có lần đầu thai ở Thanh Hóa, họ Mai, có lần làm Quan Phủ giầy. Từ những thần tích và các nội dung ở các bài hát văn thì thấy ông được hiện thân làm các chức quan và tướng.

 

Có lẽ nên hiểu theo cách ông Hoàng Mười giáng thế làm nhiều lần là hợp lý nhất. Tuy nhiên Lê Khôi là Nguyễn Xí lại sống cùng thời, khó có thể nói rằng ông Hoàng Mười giáng thế cùng một lúc thành 2 người sống cùng trong một giai đoạn lịch sử được.

 

trong đền còn có các sắc phong, có lẽ dựa vào sắc phong thì biết được vị Thánh đang thờ phụng trong đền là ai, còn việc căn cứ ngày tiệc để suy đoán quyết định danh tính của Ngài thì e rằng hơi võ đoán, bởi theo quan điểm cá nhân, dân gian xưa nay để dễ nhớ thì hay lấy ngày tháng tiệc tương ứng với ngôi thứ của vị Thánh đó, bởi thực chất ta lễ Thánh bao giờ cũng có khấn chung Tam phủ công đồng Tứ phủ vạn linh, rồi khấn vái danh hiệu từng vị chứ ko phải cứ tới ngày tiệc mới tới bái yết vị đó. Ngày xưa thì chẳng có máy vi tính mà sao lưu dữ liệu, việc nhầm lẫn, tam sao thất bản là 100%, thử hỏi các Quan lớn cách đây những hàng ngàn năm thuộc về người tối cổ, thượng cổ thì còn sao lưu dữ liệu kiều gì tới ngày nay, nhưng mà thôi có lòng nhà Ngài đâu trách, hoan hỷ hoan hỷ

 

Ông Hoàng Mười là Ông Hoàng Mười
thế cho nó gọn ạ

 

Thực ra mình cũng đồng ý với quan điểm là ông Hoàng Mười hóa thân làm nhiều vị khác nhau trong lịch sử dân tộc, cái này không cần phải bàn cãi nữa.
Còn về ngày hóa của các ngài thì đâu thể dễ dàng mất đi một cách đơn giản như bạn nghĩ được, đâu phải cứ không có sách ghi lại là các ngài mất đi ngày hóa. Mình phải đính chính lại với bạn là ngoài sử sách ra thì các lễ hội tại ngôi đền thờ các ngài là một tư liệu sống để lưu giữ qua đời đời kiếp kiếp ngày hóa của các ngài. Các lễ hội diễn ra thường xuyên, và cứ thế hệ cha ông lại truyền lại cho thế hệ con cháu, như vậy làm sao mà mất đi được, đúng không bạn?

 

Vâng đúng rồi đấy bạn ah