La Bình Công Chúa trong truyền kỳ bảo vệ quân Lam Sơn

Bà là con gái của Sơn Tinh (tức Tản Viên Sơn Thánh) và công chúa Mỵ Nương. Khi còn trẻ, Mẫu là một cô gái đức hạnh, lại tài sắc vẹn toàn, được cha mẹ đặt tên là La Bình.
Người ta cho rằng các chiến công quân sự của nhiều triều đại Việt Nam đều có sự phù hộ của bà. Vì thế, các triều đại này, sau khi thắng lợi đều có lễ tạ ơn và có sắc thượng phong cho bà là công chúa.
Một truyền thuyết cho rằng hồi đầu thời kỳ khởi nghĩa Lam Sơn, lúc ấy lực lượng nghĩa quân còn yếu, đang đồn trú ở Phản Ấm thì quân Minh kéo đến bao vây. Nghĩa quân người ít chống cự không nổi, phải tan tác mỗi người mỗi nơi. Trong đêm tối, công chúa Thượng Ngàn đã hóa phép thành bó đuốc lớn, soi đường cho quân sĩ, tập hợp và dẫn dắt họ đi vào đất Mường Yên, về cơ sở núi Chí Linh. Ánh đuốc thiêng của bà, chỉ quân sĩ của Lê Lợi biết được, còn quân Minh không thể nào nhìn thấy.
- La nương nương, tệ thần không có ý bất kính, nhưng thân là người của tiên giới, nương nương nhất quyết không thể can dự vào việc chốn phàm nhân, trái lệnh của Ngọc Hoàng tức là tự đưa mình vào vĩnh viễn trầm luân chốn Phong Thần đài.

Gió đêm lồng lộng thổi trên triền cao. Đêm nay không có mây, chỉ có vầng trăng rỡ ràng trên cao, vầng trăng đỏ như máu.

Trong bóng đêm, bóng dáng một người con gái ảm đạm phiêu diêu đứng đó, tà hoàng y cuộn sóng trong gió. Ánh mắt nàng vượt qua dãy núi giăng giăng mờ mịt trước mặt, nhìn xuống vùng thảo nguyên Phản Ấm.

Nơi đó, là nơi máu con dân Đại Việt đang tuôn trào dưới lưỡi kiếm bạo tàn của quân binh Đại Minh.

Rải rác trên đồng cỏ mênh mông, những ngọn đuốc của Minh quân kéo thành những con rắn lửa hung hãn chia cắt tàn binh nước Việt thành từng nhóm nhỏ, mặc sức tàn sát. Tiếng gào thét của những kẻ hấp hối, tiếng binh đao loảng xoảng, tiếng hò reo của đoàn quân chiến thắng trộn lẫn với nhau tạo thành một âm thanh thê thảm nhất thế gian. Âm thanh của chiến tranh.

Tựa như cô hồn dạ quỷ đang rú rít thành từng hồi dài. Chốn thảo nguyên ấy, giờ đây đã là một hoả ngục trầm luân.

La Bình cảm thấy hai dòng nhiệt lệ đang tuôn chảy trên gò má nhợt nhạt. Nàng khe khẽ hỏi lại, thanh âm chìm trong gió rít.

- Tiên giới là ai, chẳng phải tiên giới được tạo thành từ chốn phàm trần ư. Tiên nhân chẳng phải do phàm nhân tu luyện mà thành ư. Nếu đến cả một chút nhân tính cũng không còn, há chẳng phải đã làm vấy bẩn hai chữ tiên nhân ư.

Sơn thần lão ca, phiền lão ca về báo lại với thiên giới, La Bình ta dù có phải đời đời chịu tội nơi Phong thần đài, cũng không thể nhắm mắt nhìn con dân đất Việt chịu đựng khổ nạn này.

Lời vừa dứt, thân ảnh đã phiêu diểu ly khai, theo gió bay về đồng bằng Phản Ấm. Bỏ lại sau lưng tiếng hét giận dữ của lão Sơn thần.

...

Lê Lai bạt kiếm, liên tục đánh bạt đi bốn ngọn trường mâu đâm tới, lăn tròn sang một bên, vừa khéo đỡ kịp cho người bộ tướng bên cạnh một thanh trảm mã đao hung hiểm. Động tác gã liền lạc như lưu thuỷ, nhanh nhẹn đến không ngờ dù trên người mặc một bộ chiến giáp nặng đến hai mươi cân.

Nhưng chỉ có người trong cuộc mới hiểu, thanh Trảm Long kiếm của gã giờ đã trở nên nặng chình chịch, cả một bên vái trái đã tê bại mất cảm giác, vết thương trước ngực lại vỡ ra, tuôn máu dầm dề.

Điều gã muốn duy nhất lúc này là buông kiếm nằm xuống ngủ một giấc. Một giấc ngủ thanh bình như ngày xưa, giữa vạt rừng nở trắng hoa ban.

Chỉ là giờ đây trước mắt gã, là ánh lửa nhấp nhô của hàng ngàn bó đuốc Minh quân, là ánh thép vung lên loang loáng, là tiếng kêu tuyệt vọng của tàn quân đất Việt. Bại binh như núi lở, cho dù gã có tài năng như Tôn Võ tái sinh, cũng chẳng thể cứu vãn cục diện này. Lê Lai thở dài một tiếng, nghiến răng đứng lên đối mặt với hàng ngàn thanh trường mâu đang hoa lên sáng lạnh cả đất trời.

- Minh chúa, hạ thần vô dụng, đã không thể cứu vãn đại cục, chỉ còn cách tử chiến đền nợ nước, hy vọng minh chúa có thể bình yên trở về Lý Linh sơn, tạo dựng lại cơ sở tiếp tục cuộc chiến vĩ đại của dân tộc.

Giữa lúc đó, một tiếng rì rào trỗi dậy trong những toán bại binh, lan đi như sóng trên đồng cỏ :

- Mẫu thượng ngàn, Mẫu thượng ngàn.

Lê Lai ngoảnh lại, để chứng kiến một khoảnh khắc không bao giờ phai mờ trong tâm trí gã, khoảnh khắc thấy nàng.

Một đoá hoàng hoa nở giữa đất trời, như niềm hy vọng loé sáng giữa thăm thẳm mịt mù. Nàng như bước từ trên thinh không xuống giữa chiến trường đang hồi thảm liệt, tựa như một câu chuyện không thể xảy ra, đến cả bọn Minh quân đang hăm hở khát máu như lang sói, cũng phải ngây ngốc ngắm nhìn.

Chiến trường lặng đi trong một thoáng.

Để rồi tiếng hò reo của tàn quân đất Việt cất lên trong niềm vui khôn cùng

- Mẫu thượng ngàn đã đến rồi, Mẫu thượng ngàn đã đến rồi.

Vài kẻ bất chấp địch nhân trước mặt, quỳ xuống giữa chiến trường, đưa bàn tay về phía nàng. Chỉ là trong một thoáng ngây ngốc, bọn Minh quân đều tập trung chú ý về phía người con gái đó.

Một thanh âm lan trên đồng cỏ :

- Chạy về phía ngọn lửa xanh.

Phía xa kia, trước những dãy núi chập chùng, một ngọn lửa xanh thần kỳ chợt loá sáng, lơ lửng trong không trung.

...