Hoàng Thái hậu Ỷ Lan – một tay gánh vác sơn hà

Thảo luận trong 'Thần tích – Thần phả' bắt đầu bởi halinh, 7/3/14.

Lượt xem: 6,638

  1. halinh

    halinh New Member

    [h=1][/h]Hoàng Thái hậu Ỷ Lan tương truyền có tên là Lê Thị Khiết, còn có tên là Lê Thị Yến. Bà sinh ngày 7 tháng 3 năm Giáp Thân, Thiên Cảm Thánh Võ thứ nhất (1044), nguyên quán tại trang Thổ Lỗi, hương Siêu Loại (nay thuộc thị trấn Như Quỳnh, huyện Văn Lâm)
    [​IMG]
    Đền Ghênh, thôn Ngọc Quỳnh, thị trấn Như Quỳnh, Văn Lâm, Hưng Yên, nơi thờ Hoàng thái hậu Ỷ Lan
    Ỷ Lan là con gái ông Lê Công Thiết và bà Vũ Thị Tình, làm ruộng, trồng dâu, nuôi tằm. Năm bà 12 tuổi thì mẹ mất. Hai năm sau Lê Công Thiết lấy một người con gái họ Đồng về làm vợ kế. Năm bà 16 tuổi cha cũng qua đời, nhờ bà mẹ nuôi dạy.Bấy giờ, Lý Thánh Tông (1023 - 1072) đã cao tuổi mà chưa có con trai. Vua và hoàng hậu đi cầu tự nhiều nơi nhưng không thành. Đình thần bèn mở hội cầu duyên ở hương Thổ Lỗi, chỉ dụ cho các làng trong vùng mở hội thông sức cho nhà dân có con gái đẹp phải ăn vận chỉnh tề đi dự hội.Vua ngự giá đến trang Thổ Lỗi. Khi xa giá tới cổng ở đầu làng, nghe có tiếng hát rất quyến rũ của một người con gái trong nương dâu, vua cho hạ kiệu đi bộ, thì người con gái dừng tay, từ trong ruộng dâu đi ra nép vào một gốc dâu nhìn về phía xa giá. Vua truyền lệnh gạn hỏi. Người con gái đối đáp thông minh. Đó chính là Khiết Nương. Vua truyền lệnh tuyển cô gái ấy vào cung, rước về Lan cung thuộc đất làng Kim Cổ, huyện Thọ Xương của kinh thành Thăng Long. Từ đó Khiết Nương có tên là Ỷ Lan.Trong cung bà được học hành, khi sinh người con trai thứ nhất là Càn Đức, được phong là Thần Phi, sinh người con trai thứ hai là Minh Nhân Vương, bà được phong là Nguyên Phi.Ỷ Lan đã hai lần nhiếp chính:Lần thứ nhất vào năm 1069. Tương truyền năm ấy, Lý Thánh Tông mang quân đi đánh giặc phương Nam nhưng không thắng, bèn đem quân về. Đến Mạt Liên ( Tiên Lữ bây giờ), Lý Thánh Tông nghe tin báo rằng Nguyên phi Ỷ Lan đã giúp chính sự, trong nước yên ổn, lòng dân vui vẻ, được nhân dân quý trọng, tôn vinh. Lý Thánh Tông nói: Nguyên Phi là đàn bà còn làm được như thế, ta là đàn ông thì chẳng được việc gì”. Vua liền quay lại Nam chiến và đã chiến thắng. Trong sự nghiệp chấn hưng đất nước của Lý Thánh Tông, có vai trò không nhỏ của Nguyên Phi Ỷ Lan.Lần thứ hai: khi Lý Thánh Tông mất (1072), Lý Nhân Tông (Càn Đức) mới 7 tuổi lên ngôi vua, bà được tôn làm Hoàng Thái Phi, rồi Hoàng Thái Hậu. Là một phụ nữ tài trí, đức độ, lại được Lý Thường Kiệt ủng hộ nên Hoàng Thái Hậu đã có những đóng góp tích cực vào cơ nghiệp nhà Lý.Trong tám đời vua triều Lý, Lý Nhân Tông là người có chiến công hiển hách nhất. Dưới sự chỉ huy của Lý Thường Kiệt, quân dân Đại Việt đã đánh tan quân xâm lược Tống năm 1076, bảo vệ vững chắc nền độc lập của dân tộc. Quốc gia Đại Việt dưới thời Lý Nhân Tông trị vì, đối với bên ngoài thì nước lớn kiêng nể, nước nhỏ mến phục, đất nước thái bình, nhân dân no ấm, trong đó có công lớn của Hoàng Thái Hậu Ỷ Lan. Về nội trị, bà ban hành nhiều chính sách tiến bộ như chuộc nô tỳ, tha cung nữ, giảm tô thuế, cấm giết trâu bò. Là người hâm mộ đạo Phật, có công xây dựng hàng trăm ngôi chùa, am hiểu về Phật học, không thua kém các thiền sư nổi tiếng đương thời, bà có viết 1 bài kệ:
    Sắc thị không, không tức sắc
    Không thị sắc, sắc tức không
    Sắc không quân bất quản
    Phương đắc khế chân không.
    Nghĩa là:
    Sắc là không, không tức sắc
    Không là sắc, sắc tức không
    Sắc không đều chẳng quản
    Mới được hợp chân tông.
    Với bài kệ này, Hoàng Thái Hậy Ỷ Lan được các nhà nghiên cứu văn học xếp vào hàng tác gia văn học thời Lý – Trần.Bà mất ngày 25 tháng 7 năm 1117. Tại quê hương và nhiều nơi đã dựng chùa tháp, đền thờ bà. Cùng với những ngôi đền lớn thờ bà ở huyện Gia Lâm (Hà Nội), hiện ở Hưng Yên có: Đền Ghênh, Thị trần Như Quỳnh và chùa Hương Lãng, xã Minh Hải đều thuộc huyện Văn Lâm.
    Theo Danh nhân Hưng Yên
    Share on facebookShare on twitterSh


    [TABLE="width: 636"]
    [TR]
    [TD]

    [/TD]
    [/TR]
    [/TABLE]















     

    Bình Luận Bằng Facebook

  2. linkmiu

    linkmiu New Member

    mình vẫn hay tới đình Yên Thái ở Hàng Bông bái yết bà. Ngôi Đình nhỏ nhưng đẹp, sạch sẽ, thanh tao tinh khiết ko vương chút khói bụi hay sự ồn ào ngoài đường phố, đây chính là phần còn lại của cung điện nhà vua cho xây dựng để đức Ỷ Lan phu nhân ngự.
    Đình có phối thờ chư vị Tiên Thánh Tam Tứ phủ và Phật thiên thủ thiên nhãn.
    Đình có đóng cửa ngày 3 và 11 hay sao ấy ko nhớ lắm, nếu tới thì trước 4h vì tầm 4h30 là nghỉ rồi.
     
  3. tonytran

    tonytran Member

    nhà bichdieppham ở gần ngõ yên thái ah?
     
  4. hathu

    hathu New Member

    Có phải bác Diệp sinh năm 1973?
     
  5. linkmiu

    linkmiu New Member

    mình hay ăn nem ngọt rán khoai rán ở ngõ Yên Thái và nhà cũng gần đấy.
    Bác Hà Thư hỏi tuổi mình làm gì, ai lại đi hỏi tuổi và cân nặng của phụ nữ bao giờ chứ /:)
     
    Last edited by a moderator: 7/3/14
  6. hathu

    hathu New Member

    Hi hi chẳng biết vì sao em lại hỏi tự dưng hiện ra trong suy nghĩ thì em hỏi thôi.
     
  7. tonytran

    tonytran Member

    ôi zoi ơi, nhà bác già bicdieppham gần nhà em rồi, sax nước, pó tay, trái đất tròn quá ta ơi...
     
  8. connuoiphatto

    connuoiphatto New Member

    Bà nguyên phi Ỷ Lan là người phụ nữ phi thường đức tài trọn vẹn. Khi nhà vua Lý Thánh Tông đích thân cầm quân đi chinh phạt giặc dữ có hỏi bà "nếu khi ta ra đi mà giặc ngoài đánh vào thì ái phi liệu cách gì". Bà trả lời "muôn tâu Bệ hạ khi bệ hạ ra đi mà giặc ngoài đánh vào thì lấy yếu mà chế mạnh lấy chính mà chế tà lấy an mà chế nguy, lấy bất biến bên trong mà chế ngự vạn biến bên ngoài". Nghe vậy nhà Vua rất khâm phục bà và ban cho bà 8 chữ "vạn biến như lôi, nhất tâm thiền định" sau đó ngài lên đường cầm quân giết giặc. Lý Thánh Tông là vị vua anh minh cùng với vị tướng tài ba Lý Thường kiệt dẹp tan giặc tống, bình định giặc chiêm, bảo vệ được giang sơn xã tắc. Người từng có câu nói nổi tiếng: Việc quân phải nghiêm, pháp luật không thi hành là do người trên phạm trước. Tu đức để giáo huấn thì sâu hơn mệnh lệnh. Dưới mà nghe lời trên thì nhanh hơn luật lệ. Quân mà ít chữ thì làm trước để nêu gương. Phàm khi ra trân quân sợ thế giặc hơn tướng thì thua. Quân sợ oai tướng hơn giặc thì thắng.
     
    Chỉnh sửa cuối: 7/3/14
  9. linkmiu

    linkmiu New Member

    tớ còn hay ăn quán bún chả Hàng Than gần nhà đồng chí cơ hie hie hie
     
  10. tonytran

    tonytran Member

    Pó tay, bác hoạt động gần nhà em thế? híc! loanh quanh luẩn quẩn toàn gần nhau, hàng bún chả ấy là nhà con bạn em học cùng cấp II trường nguyễn công trứ trên phố nguyễn trường tộ, quán y mở từ hồi em học lớp 9, lèo tèo mà bg nổi tiếng mới buồn cười chứ... giữa ngã 3 hàng than và hỏe nhai còn nhà thằng bạn em cũng học cùng lớp ý bán đồ sữa chua, thạch dừa, chè, caramen nổi tiếng cơ, bọn nó bg thì ngon rồi, đâu lận đận vất vả như em đâu....
     
  11. linkmiu

    linkmiu New Member

    à, hàng caramen ấy hả, mùa hè tớ cũng ăn suốt. Còn thi thoảng thèm mùi cốm lại lên làm mấy cái bánh cốm về nhai, ngoài ra cạnh khách sạn chalcedony ở Ng Trường Tộ có hàng bánh bao chiên khá ngon, nem chua rán cũng ngon, mỗi tội em bán hàng thì mặt mũi cứng đơ, thái độ thì nhiều lúc rất lồi lõm. Tớ đang định sang tuần tới thăm đền Tứ Vị đây.
    bọn ấy nhà chúng nó buôn bán lộc lá như thế thì ngon rồi, nhưng thôi mỗi người một mệnh một số, hậu vận bác sáng hơn chúng nó thì sao, người nhà Thánh thì trăm phần trăm Ngài không để cho thiệt thòi hơn bạn bè đâu :D
     
    Last edited by a moderator: 7/3/14
  12. tonytran

    tonytran Member

    Bánh cốm gia truyền chuẩn thì phải là cái nhà ở dốc hàng Than mới là bánh xịn bác ạ, còn đâu toàn k gia truyền hết ạ...nhà em quên số rồi, chỉ biết nhà thôi...
    Hehehe hi vọng bác nói đúng vì em cũng lv trong chính phủ sơ sơ thôi mà
    Đền tứ vị là đền nào hả bác?
     
  13. linkmiu

    linkmiu New Member

    ec ... đền Tứ vị ở 39 hàng Than thờ Tứ vị Thánh nương ngay gần nhà bác đối diện chéo chéo quán bún chả đới chẹp chẹp, mồng 6 hôm qua chả tiệc còn giề @@
     
  14. tonytran

    tonytran Member

    sặc, đúng rồi nhớ đền ý rồi, hồi bé đi học đi bộ qua đó suốt, sau này biết là thờ tứ vị thánh nương nhưng mình k vào bao giờ vì tứ vị này là người TQ nên mình k bg vào...
     
  15. truongbank99

    truongbank99 New Member

    ngủ muộn thế tony :D
     

Chia sẻ trang này