Chầu Chín Cửu Tỉnh. Chầu bà vốn là tiên nữ trên Thiên Đình, sinh giáng ở đất Bỉm Sơn, Thanh Hóa, làm phúc giúp dân. Sau này khi thác hóa bà trờ thành vị Chầu Bà kề cận, biên chép sổ sách bên Cửu Trùng Thiên Cung Vạn Hoa Vương Mẫu. Khi thanh nhàn chầu thường cùng bạn cát dạo chơi khắp nơi, giáng hiện tại đất Thanh Hóa (có tài liệu cho rằng bà cũng là người cai quản chín mạch nước giếng âm dương trên đất Thanh. Theo âm Hán: Cửu là chín, Tỉnh là giếng nên Cửu Tỉnh cũng có nghĩa là chín giếng), có khi chầu cũng giá ngự trong Đền Sòng (vì vậy đôi khi người ta cũng gọi là Chầu Cửu Đền Sòng). Cũng có quan niệm cho rằng bà là Thụy Hoa Công Chúa (hay có một số sách nói là Chầu Quỳnh) trên Thiên Cung, xuống Đồi Ngang, Phố Cát, kề cận bên Mẫu Liễu Hạnh. Chầu Cửu thường hay ngự đồng khi về các ngôi đền ở Phủ Dày, Nam Định hoặc Đền Sòng, Thanh Hóa. Khi ngự đồng chầu mặc áo màu đỏ (có một số nơi dâng chầu áo màu hồng), khai quang rồi múa mồi. Vì coi là kề cận bên Mẫu nên Chầu Cửu thường được thờ chính ở những ngôi đền chính của Mẫu như Đền Rồng, Thanh Hóa và Phủ Bóng, Nam Định ngoài ra ở một số đền còn thờ chầu làm Chầu Thủ Đền coi giữ trong bản đền. Nhưng ngôi đền được coi là đền chính của chầu là Đền Sòng Sơn ở Bỉm Sơn, Thanh Hóa. Khi chầu ngự đồng văn thường hát: “Chín mươi chín suối bao xa Thỉnh mời Chầu Cửu bước ra ngự đồng [...] Đất Sòng Sơn giáng sinh Chầu Cửu Núi Bách Thần đặt hiệu thần tiên Cửu Tỉnh, Mẫu đã ban truyền Quyền chầu cai quản khắp miền xứ Thanh”. BẢN VĂN CHẦU CỬU Dâng văn Chầu Cửu xứ Thanh Anh linh hiển hách quyền hành gần xa Đồi Ngang hầu cận Mẫu Bà Sòng Sơn – Phố Cát thực là trang nghiêm Dung nghi tính hạnh thảo hiền Khăn điều áo thắm dịu hiền thanh tân Danh thơm truyền khắp xa gần Chầu Cửu linh ứng tài thần linh thông Thướt tha vẻ nguyệt bóng hồng Ngày ngày phụng mệnh cửa công ra vào Sòng Sơn, Chầu ngự ngôi cao Đền thanh cảnh lịch ai nào dám đương Đền thờ phong thủy lạ nhường In đồ bát cảnh cát tường phong quang Đền thờ lập ở bên đàng Cây cao bóng mát trang hoàng uy nghi Sơn son thếp bạc đan trì Rồng bay phượng múa tức thì chầu lên Dạo chơi các phủ các đền Cây Đa phủ Bóng khi miền Nghệ An Trên đời đẹp nhất hoa lan Nhất thanh nhì sắc làm quan trong triều Thành tâm lễ bái thỉnh kiều Chân quỳ vai kiệu trước sau trình bày Xe loan giá ngự đền đây Hồng vân sáng tỏ tầng mây cửu trùng Ngự ra vẻ đẹp lạ lùng Cô hầu cô hạ tùy tùng khâm sai Chân giận cánh phượng văn hài Kim xa, mã não hoa tai hột cườm Trang hoàng sạch sẽ tinh tươm Hộp trầu phấn sáp lược gương bên mình Lưng đeo túi gấm xinh xinh Ba ngàn thế giới vạn hình ngự ra Thiêng thay là phép Chầu Bà Danh truyền Nam Việt gần xa tiếng đồn Chầu nay phụng mệnh Thiên Tôn Quản đền quản phủ sớm hôm chuyên cần Ai mà hữu đức hữu nhân Chầu Bà Đệ Cửu có phần dành cho Kẻ nào bụng dạ quanh co Chầu Bà Đệ Cửu cho lo suốt ngày Chầu Bà có phép thiêng thay Không phải ai cũng thỉnh rày được đâu Chầu Bà phép thuật nhiệm màu Ngự ra Chầu phán một câu rõ ràng “Ta đây lịch sự đàng hoàng Ngự đồng những chốn trang hoàng thanh cao Những kẻ giả dối tầm phào Ăn gian nói dối ta sao ngự về Một khi cách trở giang khê Thành tâm một dạ ta về chúng minh Khó khăn trăm nối ngàn hình Ta về giáng phúc điện đình chính nơi Kể cho không phải thỉnh mời Ta đây sẽ giúp mọi nơi mọi đường Chỉ cần một nén tâm hương Phụng sự Tiên Thánh từ đường quanh năm Ngày tư cho chí ngày rằm Các ghế vọng bái chữ ‘tâm’ làm đầu Không cần cầu đảo đâu đâu Thiết tha khấn nguyện hữu cầu ắt linh Ta nay có lệnh Thiên đình Phải về khải tấu tâu trình Mẫu vương” Phán xong kíp giá lên đường Trẻ già trai gái tỏ tường biết ra Hôm nay con thỉnh Chầu Bà Xin Bà giá ngự điện tòa trang nghiêm Ban cho vạn phúc muôn niên Cửa nhà khang thái niên niên thọ trường.