Cần khôi phục lại đàn tế nam giao theo đúng nghĩa của nó

Vinh đàm : Cần khôi phục lại đàn tế nam giao theo đúng nghĩa của nó .

Đây là một vấn đề vĩ mô , mang tầm quốc gia . Nó không phải là trách nhiệm của riêng ai hay của một tập thể nào cả , vì vậy không một cá nhân hay một tập thể nào có thể đại diện cho cả dân tộc Việt đứng ra thực hiện điều này . ở đây cần có sự nhất trí đồng lòng của cả dân tộc , nó giống như một tinh thần nồng nàn yêu nước được kết tập lại sẵn sàng nhấn chìm mọi bè lũ xâm lăng mỗi khi nước ta có họa xâm lăng vậy . Và cao hơn hết là sự sẵn sàng của những nhà lãnh đạo cao cấp của đất nước .
Để hiêu rõ nội dung vấn đề , thân mời bạn đọc đi vào tìm hiểu khái niệm , lịch sử của đàn tế Nam Giao :
TẾ NAM GIAO LÀ TẾ GÌ?
Tế Nam Giao hay gọi tắt tế Giao là tế Trời. Xưa kia người Việt Nam và Trung Quốc coi Trời hay Thượng Đế là vị chúa tể sinh hóa muôn vật, ban phúc giáng họa, thưởng công phạt tội, chủ trì vận mệnh của loài người nói chung, của quốc gia nói riêng.
Trời thương dân, muốn giúp đỡ dân mà lập ra vua. Vua chịu mệnh Trời mà trị nước, giáo hóa dân. Vua, tức thiên tử, là người được Trời ủy cho cái thiên chức trị dân, nên chỉ có vua mới được tế Trời để cáo với Trời về nhiệm vụ của mình đối với dân và cầu xin Trời giáng phúc cho dân. Thế nên tế Nam Giao hay tế Giao là lễ tế quan trọng nhất đối với các triều đại phong kiến ở Việt Nam cũng như ở Trung Quốc.
Giao là chỗ đất ở ngoài kinh thành. Lễ tế Trời được tổ chức ở chỗ đất phía nam ngoài kinh thành nên gọi là tế Nam Giao.
NGUỒN GỐC LỄ TẾ NAM GIAO
Lễ tế Nam Giao ở nước ta có nguồn gốc từ Trung Quốc. Tại Trung Quốc, từ thời Vô Hoài, Phục Hy thời thượng cổ, vua cho xây đàn ở núi Thái Sơn để làm lễ tế Trời, gọi là tế Phong. Về sau người ta mới xây đàn tế Trời ở phía nam ngoài kinh thành, nên gọi là Nam Giao. Mỗi năm vào ngày đông chí (trong tháng 11 âm lịch, nhằm ngày 20 hoặc 21 tháng 12 dương lịch), thiên tử đến làm lễ tế Trời ở đấy gọi là Nam Giao đại tự (lễ đại tế Nam Giao).
Hiện nay ở Bắc Kinh, ngoài cửa Chánh Dương của Cố Cung, phía nam Đại Tự Điện, có cái đàn hình tròn (viên khâu) để tế Trời, được xây từ năm Gia Tĩnh thứ 9 (1530) đời Minh, gọi là Thiên đàn (đàn tế Trời). Nơi đây thu hút nhiều du khách đến tham quan.
Ở Việt Nam, năm Đại Định thứ 15 (1154) đời Lý Anh Tông mới cho đắp đàn Viên Khâu (đàn hình tròn) để tế Trời. Đời Lý, lễ tế Giao theo lệ 3 năm một lễ lớn, 2 năm một lễ trung, một năm một lễ nhỏ.
Đời Trần không thấy nói đến việc tế Giao.
Đời Lê tế Giao mỗi năm một lần, thường cử hành vào ngày mồng ba tết tại một cánh đồng. Sau khi tế Trời xong, nhà vua làm lễ tịch điền, đích thân cày mấy đường cày, ngụ ý khuyến khích nhân dân chăm lo cày cấy.
Thời các chúa Nguyễn, từ chúa Nguyễn Phúc Lan, còn gọi là chúa Thượng (1635-1648) về sau mới có tế Giao, lễ tế được cử hành vào những ngày đầu năm tại một cánh đồng.

Lời bàn :
Dưới thời phong kiến, ở Việt Nam cũng như ở Trung Quốc, lễ tế Nam Giao được coi là lễ tế của quốc gia. Lễ tế Nam Giao cuối cùng của triều Nguyễn được cử hành vào lúc nửa đêm rạng ngày 23 tháng 3 năm 1945 (ngày 10 tháng 2 năm Ất Dậu, Bảo Đại năm 20), không lâu trước Cách mạng Tháng Tám. Gần 60 năm trôi qua, lễ tế Nam Giao phai mờ dần trong trí nhớ của lớp người lớn tuổi từng được xem lễ tế này, và tưởng chừng như vĩnh viễn chìm vào quá khứ…

Nhưng nay, lễ tế Nam Giao sẽ được cử hành như một phần trong các lễ hội của Festival Huế.
Cũng thật may thay , sau một thời gian dài tưởng như đã đi vào quên lãng thì nay đàn tế Nam Giao đã được hồi sinh . Gọi là hồi sinh nhưng tức là một sự sống lại tạm thời sau một thời gian dài tạm chết , còn sự hồi sinh lần này với sức sống mãnh liệt theo đúng ý nghĩa nguyên sơ của nó vón được ngừoi đời biết đến từ trước đến nay hay đó chỉ là một sự hồi sinh dật dờ ......chúng ta hãy cùng điểm qua về lễ Tế Giao tại Festival Huế 2010 :
“ Tối ngày 9/6, lễ Tế Giao, một trong những lễ hội chính tại Festival Huế 2010 đã diễn ra tại Đàn Nam Giao - TP Huế. Lễ tế năm nay được phục dựng một cách chân xác nhất về mặt lịch sử so với những lần Tế giao trước đây.

Cũng như lễ tế tại kỳ festival trước, đại lễ đã diễn ra gồm 2 phần: Lễ rước Hoàng đế rời Trai cung lên đàn tế và lễ Tế giao tại đàn tế. Ban tổ chức đã huy động 1.000 người tham gia với đầy đủ các đạo cụ, phục trang, nghi trượng...
Lễ tế Đàn Nam giao lần này còn có sự tham gia của 160 bô lão đến từ 8 làng, xã có truyền thống tiêu biểu trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên – Huế. Các bô lão trực tiếp tham gia các phần nghi lễ Tế cúng tại 8 án thờ các vị thần linh. Đặc biệt, có 1.000 chiếc đèn lồng thắp sáng quanh đàn tế và 1.000 bông sen trắng được dâng lên các án thờ, hòa trong điệu “bát dật võ, bát dật văn” tạo nên một không gian huyễn hoặc, một cõi nhớ xa xăm như một tấm lòng thành của vua quan cùng lê dân trăm họ dâng lên trời đất và thần linh.
Tại Festival 2010, những lễ chính của lễ tế Đàn Nam Giao như Thượng hương, lễ Điện Ngọc Thạch, lễ Sơ hiến tước, lễ Văn tế,... cùng toàn bộ phần nghi lễ, nhạc múa và đạo cụ được dàn dựng công phu. Ban Tổ chức nhận định là đã phục dựng như nguyên bản. ‘’

Lời bàn :
Vậy đấy , vấn đề được tôi đưa ra là : Nên tổ chức tế thật và có gửi gắm tâm linh vào đó, hay chỉ làm như một vở kịch? Chủ thể của những lễ hội này là ai? Làm sao để cùng lúc vừa lòng người xem, nhưng lại đáp ứng được các mục tiêu đề ra của người tổ chức .

“ Chuyện chỉ bắt đầu âm ỷ từ Festival Huế 2006, khi Trung tâm BTDTCĐ Huế tổ chức lễ tế đàn Nam Giao với đầy đủ ba phần: Đoàn ngự đạo xuất cung, tế lễ, hồi cung và đặc biệt là có vua giả làm chủ tế. Từ một vở diễn, những người tổ chức bắt đầu hành trình tái hiện chân xác đến mức có thể như những gì đã từng diễn ra trong lịch sử, đồng thời tái gửi gắm vào đó ước mong tâm linh về việc cầu quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, mùa màng tươi tốt, cuộc sống ấm no...
Bởi vậy mới có chuyện trước khi chính thức diễn ra lễ tế Giao và Xã Tắc (theo lịch truyền hình trực tiếp), các lãnh đạo trung ương và địa phương đã lên đàn tế để vái lạy, cầu khấn trước một cách rất thành kính. Và sau khi lễ tế kết thúc, người dân lại được lên đàn thắp hương khấn nguyện...


Còn nhớ tại Festival Huế 2006, giới nghiên cứu văn hoá lịch sử ở Huế lúc đó đã ngỡ ngàng khi thấy trên viên đàn của lễ tế Giao được “cách điệu” thêm án thờ lịch đại đế vương và ở phượng đàn, là hương án của người dân 8 làng có truyền thống văn vật của Huế gồm: An Truyền, Kim Long, Vạn Xuân, An Cựu, Nguyệt Biều, Xuân Hoà, Dương Nổ và Lại Thế tham gia tế lễ, thay cho hương án của các vị thần linh. Các vị bô lão cho rằng đó là một “vinh dự” của họ, nhưng với người xem, đó là một hình ảnh rất phản cảm, nhất là khi các bô lão thật không những cúi lạy mà phải rạp mình lúc “vua giả”, “quan giả” đi ngang qua.
Hình ảnh phản cảm này sau đó còn lặp lại một lần nữa tại lễ tế đàn Xã Tắc năm 2008, khi bô lão các phường quanh đàn được “huy động” bày hương án ở hai bên đường và cũng thành tâm cúi lạy khi đoàn ngự đạo với “vua giả” đi qua. Thắc mắc thì được những người tổ chức lý giải: “Ngoài việc bảo đảm tính chân xác của lịch sử, lễ tế Giao còn là một lễ hội cộng đồng và là một sản phẩm du lịch, nên phải có chút “cách điệu” để phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh và tính chất của xã hội hiện tại”.
Trong công trình nghiên cứu mới đây về “Lễ hội cung đình Huế, những vấn đề đặt ra hiện nay đối với đời sống người dân và đối với việc thu hút khách du lịch”, nhà nghiên cứu - TS Trần Đức Anh Sơn cho rằng, việc tổ chức lễ hội cung đình ở Huế trong thời gian qua đã bộc lộ nhiều bất cập, nội dung và hình thức tổ chức của lễ hội đã bị làm sai lệch vì các lý do chính trị hay thương mại, thậm chí chỉ vì đáp ứng nhu cầu của truyền hình. Những người tổ chức đã đặt quá nhiều mục tiêu cho việc phục hồi một lễ hội nên không đáp ứng được mục tiêu nào.
Ví dụ trong khi Ban tổ chức Festival Huế khẳng định việc phục hồi lễ tế Nam Giao là nhằm làm phong phú hoạt động của lễ hội và để tạo ra một sản phẩm du lịch đặc thù của Huế nhằm thu hút du khách thì ông Phùng Phu - Giám đốc Trung tâm BTDTCĐ Huế, Phó ban Tổ chức Festival Huế 2010 - khi trả lời báo chí lại nói rằng: “Đây là lễ tế Giao thật chứ không đơn thuần là một lễ hội trong festival Huế. Vì thế khi tiến hành lễ, toàn bộ lực lượng tham gia phải mặc lễ phục (áo dài, khăn đóng), kể cả hơn 500 phóng viên tại Festival Huế lần này... Phụ nữ không được lên đàn tế. Khi nào lễ kết thúc, dân chúng mới được lên thắp hương”.
TS Trần Đức Anh Sơn cho rằng: “Chủ thể của các lễ hội không nhất quán, thậm chí ngay trong cùng một cuộc lễ. Bằng chứng là trong lễ tế Giao năm 2008, ngoài ông “vua giả” mặc hoàng bào đứng ra chủ tế, còn có các ông “vua giả” là quan chức đầu tỉnh, cũng mặc áo vàng (màu ngày xưa chỉ dành cho vua) lên đàn tế để khấn vái”.
Nên làm thế nào?
Sau một thời gian tổ chức, lễ tế Giao và Xã Tắc đã gặp phải rất nhiều vấn đề hóc búa, trong đó có hai khúc mắc lớn nhất là tái hiện các lễ tế như một vở diễn hay gần giống thật và có yếu tố tâm linh, và ai là chủ thể của lễ hội, “vua giả”, chính quyền hay người dân? Chúng tôi đã tìm gặp các nhà nghiên cứu văn hoá Huế, nhiều trong số họ từng ở trong hội đồng tư vấn lịch sử của lễ tế Giao đầu tiên năm 2004, ai cũng nói làm như hiện hay là “nửa dơi nửa chuột”, nhưng làm như thế nào cho phải thì mỗi người trả lời mỗi cách rất lúng túng.
Ông Nguyễn Duy Hiền - Giám đốc Trung tâm Festival Huế - nói: “Hiện không công khai nói ra, nhưng ai cũng tin vào yếu tố tâm linh. Chúng tôi không biết việc cầu nguyện đó có linh ứng hay không, nhưng chúng tôi có lòng tin rằng việc cầu nguyện đó sẽ tốt hơn cho đại cục, cầu nguyện để con người ta biết sợ hơn, sống nhân văn hơn, có tình người hơn... thì làm thôi. Ai cũng có lòng tin nên làm việc rất nghiêm túc, thành kính chứ không có chuyện báng bổ thần thánh như nhiều người nói trên báo chí trong thời gian qua”.
Nhà nghiên cứu Phan Thuận An - một trong những thành viên “tạo” nên lễ tế Giao lần đầu tiên vào năm 2004 - nói: “Không thể bỏ yếu tố tâm linh đi được vì chúng ta đã thắp lên trong lòng dân chúng một niềm hy vọng và mơ ước rồi. Chúng ta không thể dập tắt nó đi được”. Theo ông Phan Thuận An, những người tổ chức nên chia làm hai phần hội và lễ. Và phần lễ phải có một nhân vật đại diện cho quốc gia đứng ra thành tâm cầu nguyện.

 

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân cho rằng: “Các lễ tế có “vua giả” như hiện nay là không ổn và không cần thiết vì ngày xưa khi tế Nam Giao và Xã Tắc, đâu phải lúc nào cũng có vua. Và để không có vua, chúng ta nên coi đây là một quốc lễ và Nhà nước, Bộ VHTTDL phải cứ hoặc uỷ quyền cho Thừa Thiên - Huế có một người đứng ra đại diện cho “xã tắc” của chúng ta để mà tế”.
Nhà nghiên cứu Trần Đại Vinh - cũng là một trong những thành viên của tổ tư vấn lịch sử tại lễ tế Giao đầu tiên - có những ý kiến ngược lại: “Ngay từ đầu, quan điểm của tôi khi phục dựng lễ tế Giao, cũng như sau này là Xã Tắc chỉ là một lễ hội phục vụ Festival Huế và du lịch Huế. Nó chỉ đơn thuần là một vở diễn, không cần lễ vật thật, vàng mã thật và không nên gửi gắm tâm linh gì vào đấy cả.
Việc chúng ta cầu nguyện như hiện nay là không phù hợp bởi cái nông dân cần hiện nay là khoa học kỹ thuật để trồng lúa, trồng cây cho tốt, chứ không cần cầu nguyện thần đất và thần lúa (trong lễ tế Xã Tắc). Còn quốc thái dân an là một ước vọng của con người và chỉ có con người mới giúp được chứ không có trời đất nào giúp cả. Điều cần làm bây giờ là phải điều chỉnh nhận thức và hành vi của con người trong đối xử với thiên nhiên và môi trường chứ không phải đi cầu thần, cầu trời”.
Theo TS Trần Đức Anh Sơn, tỉnh Thừa Thiên - Huế cần phân biệt rõ mục đích cụ thể. “Nếu phục hồi vì nhu cầu tâm linh hay ý nghĩa nhân văn sâu sắc của lễ hội thì cần phải tuân thủ về nghi thức, thời gian, địa điểm hành lễ. Đó phải là một lễ hội thật sự và người dân đóng vai trò chủ thể, chính quyền đóng vai trò ủng hộ và tất nhiên không cần phải đóng giả vua, giả quan.
Người chủ lễ có thể là các quan chức cấp cao ở địa phương, hay một vị nhân sĩ cao niên, đức độ, vận trang phục truyền thống đứng ra tế lễ. Nếu phục vụ cho việc phát triển du lịch thì chấp nhận hình thức sân khấu hoá và thương mại hoá. Lễ hội đó phải được quảng diễn, có bán vé thu tiền để công chúng và du khách được vào xem...”. Nhà nghiên cứu Nguyễn Phước Hải Trung đề xuất một cách làm khá mới và táo bạo: “Nếu xuất phát từ quan điểm đây là các lễ tế của ngày hôm nay, của thời đại ngày nay thì vấn đề chỉ nằm ở chỗ “chủ thể của lễ”.
Khi chế độ quân chủ qua đi, Việt Nam ngay tháng 8.1945 có một người chủ đất nước mới, đó là nhân dân. Xác định chủ thể là nhân dân thì nên thực hiện một cách làm mới (cho lễ tế Xã Tắc). Trên cơ sở vốn cổ, xây dựng một lễ tế của ngày hôm nay và tế thật, không đóng vua. Thay vua bằng cách mời đại diện bô lão các huyện trong tỉnh lên đàn thắp hương ước nguyện (nếu tổ chức quy mô tỉnh Thừa Thiên - Huế) hoặc mời đại diện bô lão của các tỉnh trong nước (nếu tổ chức quy mô cả nước). Theo cách làm này, ở tế Xã Tắc sẽ không có nghi thức “xuất cung”, nhưng vẫn có nghi thức xuất phát từ Ngọ Môn ra Xã Tắc...”.
Xem ra, UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế, Trung tâm BTDTCĐ Huế phải tổ chức một hội thảo khoa học thì may ra mới có một kết luận chính thức và cuối cùng về việc nên tổ chức các lễ tế như thế nào, cũng như để chấm dứt những tranh cãi không đáng có như trên báo chí thời gian qua...’’
Lời bình : theo nhìn nhận của ngừoi viết thi rõ ràng vấn đề đàn tế Nam Giao tại Huế đang được đưa trở lại lên bàn mổ sau khi mới hồi sinh được ít lâu .
Gọi là đưa trở lại bàn mổ vì chắc chắn đàn tế Nam Giao đã từng được rất nhiều lần các triều đình phong kiến trong lịch sử đưa ra để bàn bạc . Như trong chính sử đã ghi chép , ban đầu các triều đại phong kiến tiến hành lễ tế này 1 năm một lần vào ngày đầu xuân hay cuối niên . sau đó vì nhiều lí do khác nhau mà có triều đại đã tổ chức 3 năm 1 lần . ắt hẳn việc này cũng đã gây nhiều tranh cãi như bây giờ vậy . Nhưng một câu hỏi được đặt ra là lí do của những cuộc tranh cãi ấy từ thời phong kiến tại các triều đại có khác gì với lí do hiện tại cảu chúng ta không ?
Từng đã bị lãng quên ở việt nam trong suốt một thời gian dài do nhièu lí do .. như các yếu tố chiến tranh ...nhưng có lẽ lí do sâu sa và bao trùm nhất là do sự ảnh hưởng to lướn của cuộc cách mạng khoa học vật chất , cơn bão của chủ nghĩa duy vật đã ập đến việt nam ta trong những ănm cuối thế kỉ 19 , đã cuốn trôi những thứ được coi là mang đầy tính mê tín dị đoan này vào quên lãng .
Nghĩ cũng phải thôi , nhìn lại lịch sử nước nhà , cái thời chiến tranh 2 miền rồi tiếp đó là cấm sông cấm chợ đã gây ra biết bao cảnh tang thương , đau buồn , cái thời cơm ăn không đủ lo áo không đủ mặc thì lấy đâu ra mà lo đến chuyện tế trời tế đất ...........
Đó là cái quan niệm của đại đa số dân nước ta trong suốt một chặng dài lịch sử ...
Nhưng nếu như cũng hoàn cảnh tương tự như trên mà chúng ta cùng quay lại mốc thời gian cách đây vài trăm năm thì sẽ thấy cách cư xử của con ngừoi trong hoàn cảnh ấy sẽ rất khác .
Khi con ngừoi chìm trong bệnh dịch , đứng trước sự xâm lăng , thiên tai , .....thì con ngừoi ta sẽ cúi đầu cầu mong sự giúp đỡ che chở của siêu hình , của cha trời mẹ đât và lịch sử cũng đã ghi lại rất nhiều sự linh ứng kì lạ đã diễn ra trước sự mong mỏi của con ngừoi .
Như đã được tiên đoán trước đó từu rất lâu , thế kỉ 21 của chúng ta , nền khoa học tâm linh đã nở rộ , những cái đầu bảo thủ của chủ nghĩa duy vật đã dần dần phải chịu khuất phục trước những cơ sở tâm linh thuyết phục được ghi nhận . sự tồn tại song hành của một thế giới siêu hình cùng thế giới mà chúng ta đàng sống là một điều hiển nhiên không thể chối cãi .
Và sự tác động chi phối của siêu hình lên thế giới hữu hình cũng đang dần được con ngừoi ta nhận ra ...............
Những con ngừoi văn minh hiện đại của thế kỉ 21 cũng đã dần nhận ra những thần sấm , thần sét , thần mặt trăng ......và những thế lực siêu hình khác mà ngừoi xưa từng tôn thờ đã không còn là sự mê muội mông lung của loài ngừoi trong thời kì hồng hoang mông muội .
Thật hay .
Hóa ra trong suốt một thời gian dài, con ngừoi ta văn minh ngươc , tiến hóa thụt lùi , loài ngừoi đã phải quay đầu về với chính cái thuở hồng hoang để tìm hiểu, học hỏi ....và sẽ phải tiếp thu nó để tiếp tục tiến hóa .
Ngày nay , có một số nghi thức siêu linh xưa kia đã được tái hiện lại , có thể được gần như nguyên trạng hay có một chút nào đó giống giống . và ngừoi ta gọi đó là lễ hội .
Chính vì bản thân cái từ lễ hội này được hình thành bởi hai từ ghép nên ý nghĩa của nó cũng được tạo ghép mà thành . Lễ Hội được tổ chức ra luôn có 2 phần : phần lễ và phần hội .
Néu như các lễ hội này được xã hội chú trọng 2 phần lễ hơn phần hội hay hai phần như nhau thì sẽ không có quá nhiều hệ lụy kéo theo xảy ra như hiện nay.
Cuộ sống vật chất , những suy thoái đạo đức , xã hội , gia đình , nền tảng nhân cách con ngừoi bị thay đổi .
Thực trạng các lễ hội cho thấy phần lễ đã bị coi nhẹ , và phần hội luôn được đặt cao hơn cả với những dịch vụ ăn theo lễ hội , những tiêu chí đánh giá chất lượng của môt lễ hội như số lượng khách tham dự , mức độ hoàng tráng ...đã dần dần trở thành những con dao cắt đứt đi ý nghĩa của những lễ hội . Nó giống như những phong trào , những hoạt động biểu diễn của những đoàn nghệ thuật cấp tỉnh , cấp quốc gia vậy .........thật buồn .
Đàn tế Nam Giao cũng giống như bất kì một lễ hội nào khác trên đất Việt này được tác giả lấy làm ví dụ điển hình . nhưng với đàn té Nam Giao hay đàn Xã Tắc nó lại mag một ý nghĩa tâm linh siêu linh vô cũng lớn nên ngừoi viết lấy làm tiêu điểm chính cho bài viết .
Có vẻ như trong mắt các nhà lãnh đạo Việt , đàn tế Nam Giao chỉ như một hoạt động văn hóa thu hút khách du lịch đến với Huế hay còn một lí do sâu sa nào khác mà khiến cho : “”Còn nhớ tại Festival Huế 2006, giới nghiên cứu văn hoá lịch sử ở Huế lúc đó đã ngỡ ngàng khi thấy trên viên đàn của lễ tế Giao được “cách điệu” thêm án thờ lịch đại đế vương và ở phượng đàn, là hương án của người dân 8 làng có truyền thống văn vật của Huế gồm: An Truyền, Kim Long, Vạn Xuân, An Cựu, Nguyệt Biều, Xuân Hoà, Dương Nổ và Lại Thế tham gia tế lễ, thay cho hương án của các vị thần linh. Các vị bô lão cho rằng đó là một “vinh dự” của họ, nhưng với người xem, đó là một hình ảnh rất phản cảm, nhất là khi các bô lão thật không những cúi lạy mà phải rạp mình lúc “vua giả”, “quan giả” đi ngang qua. “”
Thật quá buồn !
Nền khoa học tâm linh đã và đang được rất nhiều các nước phương tây và châu Mỹ chú y và nghiên cứu , ...
Rất nhiều những sự tư vấn , góp ý của những nhà tâm linh học ....được coi trọng .
Các nghi lễ cổ siêu linh của các tôn giáo , đạo pháp .. khác nhau trên thế giới đã được đưa vào để tiến hành tìm hiểu sự vi diệu hàm chưa trong đó .
.................................................. ...........................
.................................................. .......
Ngừoi viết luôn hi vọng những nhà lãnh đạo quốc gia ý thức được tính chất quan trọng của đàn tế Nam Giao , đàn tế xã Tắc hay nói chung những đàn tế trời đất mang tầm quốc gia .
Từ đó mà hãy biến những vở diễn thành những buổi lễ thật sự .
Đó hẳn là điều mong ước của bách gia tẳm họ trên đất Việt , của thập loại chúng sanh muôn loài . cảu cha trời mẹ đất .
Chân thành cảm ơn !
Vinh đàm .

 

vấn đề ở chỗ chọn ai làm chủ tế mới được bác vinh ah????

 

Ngày nay mỳk đâu có thể làm như đàn tế xưa kia đc. Nhỷ ^^!