Sự ảnh hưởng của Phật giáo trong tín ngưỡng dân gian

Trước đến nay chúng ta vẫn thường có quan niệm Đồng bóng là mê tín dị đoan, xuất hiện ở Việt Nam như một luồng tư tưởng nội sinh, tín ngưỡng tam phủ, tử phủ thờ Mẫu đã phần nào ít nhiều chịu ảnh hưởng sau sắc tư tưởng của Phật giáo. Nhất là sau khi lịch đại tổ sư Bắc việt đã khéo léo đưa một vị bồ tát của Phật giáo vào điện thần Việt Nam là giáo chủ. Tuy chỉ mang tích chất giáo chủ tượng trưng mà thần quyền quản cai Tam phủ công đồng, tứ phủ vạn linh thuộc về Liễu Hạnh thánh mẫu. Nhưng Phật giáo đã khéo léo hòa nhập để đồng hóa tín ngưỡng này thành một bộ phận của bản sắc Phật giáo Việt Nam chứ không tách thành tôn giáo riêng biệt. Đồng thời cũng đồng hóa sự hóa thân của Thánh Mẫu Liễu Hạnh vì thần chủ thành một vị Bồ tát (Mã Hoàng Bồ Tát) và một số vị thần tối cao của tín ngưỡng này này thiền sư như Đệ tứ thượng ngàn Nhạc Tiên Thánh Mẫu, Lê Mại Đại Vương, Bạch Anh trưởng quản sơn lâm là Diệu Tín thiền sư, Diệu Nghĩa thiền sư.
Để minh chứng cho mỗi quan hệ mật thiết và sự ảnh hưởng không nhỏ của tinh thần Phật giáo Trí Minh xin post một bản chầu văn tự sáng tác của một tín đồ hệ thống tín ngưỡng này về vị Đô Đàn giáo chủ tối cao của tín ngưỡng tam tứ phủ Quan Thế Âm Bồ tát.


Tiểu con tấu lạy Phật bà
Quán Âm Bồ Tát ngự tòa hiến hương
Tích xưa có vua Trang Vương
Sinh ra công chúa khác thường trần gian
Da ngà mắt phượng mày loan
Lưng ong má phấn Quảng Hàn dễ so
Dấu thiêng vốn là con vua
Lánh nơi cung quế tu chùa Hương Sơn
Tu hành quả mãn công viên
Bể nam bắc được tòa sen làu làu
Kim cương lực sĩ đứng chầu
Mười phương chư phật trước sau hội đồng
Tự nhiên thành Phật hư không
Giơ tay lục chỉ thần thông pháp màu
Lệnh truyền chẳng chỉ đến đâu
Kinh thiên động địa quỷ sầu thần kinh
Có phen biến hóa hiện hình
Vi thần hiển thánh trừ tinh tróc tà
Nghìn tay nghìn mắt hóa ra
Tróc loài càn thát oan gia luân hồi
Trấn trừ khắp hết mọi nơi
Những loài bất đẳng ,người thời chẳng dung
Có phen hoán vũ hô phong
Oanh sơn trấn địa đùng đùng mọi nơi
Có phen cửa bể dạo chơi
Tay cầm ấn quyết chân dày ma vương
Có phen hóa phép rút đường
Rong chơi bệ ngọc tòa vàng mây che
Thiện tài long nữ đứng kề
Tả biên tiến ngọc,hữu quỳ dâng hoa
Tiếng đồn cho khắp gần xa
Trên núi Phổ Đà những thánh cùng tiên
Dạo chơi ,Bắc Hải ,Tây Xuyên
Khổng Lộ học phép,Tề Thiên học bùa
Phật bà dãi tỏ duyên do
Trong tay vạn pháp truyền cho anh tài
Non tiên cảnh Phật bầu trời
Đô Đàn giáo chủ ,hiệu người Tôn Sư
Mình người mặc áo Bạch y
Hoa quan đầu đội dương chi tay cầm
Hiệu người Linh Cảm Quán Âm
Nước cam lồ rẩy đượm nhuần mười phương
Rồng mây ngũ sắc vân tường
Dẫn nơi địa ngục lên đường thiên cung
Cứu sinh độ tử vô cùng
Chân như sắc sắc không không tỏ tường
Cảnh nay gió mát hương đưa
Vẹt chào lắng kệ ,vượn rừng nghe kinh
Dầu ai chí kính tâm thành
Tây phương hướng phật tuyên kinh độ trì
Lấy câu ngũ giới tam quy
Kính tâm đôi chữ từ bi làm lòng
Nguyện cầu Phật giáng lưu ân
Đa tài đa lộc thiên xuân thọ trường



Tuế thứ Canh Dần niên Đông thiên trọng nguyệt cát nhật Mộc ân thanh đồng Quách Trường Lâm bái đề
Trí Minh trích bài đã đăng nguyên văn bên trang thanhnienphattu.net

 

Trong chuỗi bài viết này Trí Minh xin gửi tới những ai quan tâm bản văn Công Đồng, đây là bản hát văn thờ thông dụng thường được dùng trong các nghi lễ hầu bóng của tín ngưỡng tam tứ phủ. Qua bản văn này chúng ta thấy được sự ảnh hưởng sâu sắc của Phật giáo trong tín ngưỡng dân gian của Việt Nam.
Có thể nói rằng 2000 năm qua Phật giáo đã tồn tại và đồng hành cùng dân tộc đến nỗi tuy hai mà một. Không một ngóc ngách nào trong cuộc sống vật chất cũng như tâm linh của người Việt lại không chịu ảnh hưởng của tinh thần Phật giáo, dù có chỗ sâu sắc dù có chỗ chỉ mang màu sắc Phật giáo.
Trong suốt 2000 năm đó Phật giáo khéo léo dung hòa như nước với sữa mọi tín ngưỡng bản địa phát sinh và nhuộm cho nó một màu sắc và triết lý nhân sinh đậm chất từ bi của Phật giáo để làm lên một đặc trưng riêng của Phật giáo Việt Nam.
Khi mới du nhập vào nền văn minh lúa nước mà cư dân nông nghiệp vốn tôn sùng các vị thần nông nghiệp như mây mưa sấm chớp. Ngay lập tức bốn vị thần tối cao đó trở thành bồ tát của Phật giáo mà lại rất phù hợp với tinh thần ban vui cứu khổ của Phật giáo. Bốn vị thần phù hộ cho mùa màng tốt tươi nông nghiệp tức là ban vui cứu khổ rồi, hành bồ tát đạo rồi. Pháp Vân, Pháp Vũ, Pháp Lôi, Pháp Điện với hệ thống chùa tứ Pháp phát triển rộng khắp những nơi quần cư cư dân nông nghiệp của đồng bằng châu thổ sông Hồng. Thật đúng với tinh thần trong kinh Dược Sư "Trước hãy cho ăn uống no đủ rồi mới cho ăn Pháp vị để lập thành người rốt ráo an vui".
Đến khi hai tôn giáo Nho và Lão phát triển trong lúc Phật giáo đang độc tôn là quốc đạo nhưng Phật giáo không hề bài xích mà lại hòa hợp thành triết lý tam giáo đến nỗi hệ thống trung ương tập quyền cho mở khoa thi tam giáo. Rồi theo bánh xe lịch sử Nho giáo có những lúc bài bác nhưng với sức sống mãnh liệt Phật giáo vẫn tồn tại cho đến tận bây giờ trong khi hai tôn giáo kia giờ chỉ còn là chiếc bóng ở Việt Nam.
Rồi đến khi tín ngưỡng thờ nữ thần của Việt Nam phát triển cực thịnh như có nguy cơ tách thành một tôn giáo nội sinh mang tư tưởng bản địa thì Phật giáo ngay lập tức hòa mình vào để hóa độ một luồng tư tưởng mới của dân tộc định hướng và nhiếp phục nó trở thành một bộ phận của mình.
Bằng việc xiển dương Diệu Pháp Liên Hoa Kinh đặc biệt là Phổ Môn Phẩm Quán Thế Âm Bồ tát. Với 32 hóa thân, đức Bồ tát hiệu là Viên Thông, danh là Tự Tại, quá khứ Chính Pháp Minh, hiện tiền Quán Tự Tại lại thực hiện hạnh nguyện của mình hiện nữ thân để thuyết Pháp. Ngài đã thị hiện tại Hương Tích sơn làm đức Chúa Ba, một thái tử thiên tào đầu thai xuống trần làm công chúa (hơn hẳn Thánh Mẫu là công chúa thiên tào xuống trần làm con một nhà trưởng giả) rồi tu đắc đạo, hiếu hạnh vẹn tròn, thần thông quảng đại, bi nguyện đại từ vị thần nữ bồ tát này đã vượt trên các nữ thần khác để trở thành giáo chủ Đô Đàn. Đứng ngôi chứng minh tối cao của Tam phủ công đồng, tứ phủ vạn linh. Chúng ta dễ dàng nhận thấy trong khoa cúng tử phủ phải thỉnh Đô Đàn giáo chủ trước tiên, trong tranh thờ dân gian Ngài cũng ngự trên cùng.
Để củng cố thêm sự ảnh hưởng của Phật giáo đến tín ngưỡng tam, tứ phủ và thờ nữ thần Phật giáo lại có thêm truyện Quan Âm Thị Kính ra đời cùng thời điểm để nhấn mạnh nữ tính của đức Bồ Tát Quan Âm.
Và di sản để lại sau 500 năm ảnh hưởng tới tín ngưỡng tam, tứ phủ ở Việt Nam của Phật giáo không chỉ là ngội vị giáo chủ, không chỉ là tinh thần Phật giáo trong các bản văn chầu, văn thờ không chỉ dừng lại ở tín ngưỡng tâm linh của người Việt vào Phật giáo mang tính chất phi vật thể mà còn là những công trình kiến trúc vật thể có giá trị mà tiêu biểu là hai hệ thống Hương tích Sơn thánh địa tại Mỹ Đức, Hà Tây và Hà Tĩnh với lễ hội hành hướng kéo dài nhất cả nước tiêu biểu cho văn hóa hành hương thánh địa của cả dân tộc. Những cuộc hành hương như vậy cũng có thể so với cả cuộc hành hương về Mecca của tín đồ đạo Hồi.
Như vậy chúng ta cần thấy rằng sau 2000 năm Phật giáo đã cống hiến và đem lại cho dân tộc chúng ta nhiều hơn là chúng ta thường nghĩ hoặc có thể nói vượt qua sức sự suy nghĩ đánh giá của chúng ta. Sự ảnh hưởng sâu đậm, sự hòa mình nhẹ nhàng khéo léo đã làm nên một Phật giáo Việt Nam mang đặc trưng không thể nhầm lẫn với Phật giáo ở các quốc gia vùng miền khác.
Và những người Phật tử cũng nên nhìn vào thực tế lịch sử Phật giáo 2000 năm qua tại Việt Nam để thấy được sự khế lý, khế cơ đến tài tình và nghệ thuật có bài bản của Phật giáo trong quá trình “Giải Như Lai Chân Thực Nghĩa” cho dân tộc Việt Nam và tín ngưỡng bản địa.

 

Bảo nhang phức ức khởi tường yên
Thụy khí xung đằng thấu cửu thiên
Nhang giảo chí thành,đăng bảo án
Nguyện cờ đệ tử đắc bình an
Miễu cách:
Việt Nam thuở nền An Vương thất
Chuyển pháp luân Phật nhật tăng huy
Kim niên, kim nguyệt, nhật, thì.
Đệ tử tâu qùy Phật Thánh mười phương
Nức khói hương chiên đàn giải thoát
Thoảng mùi hoa ưu bát thơm bay
Nam mô Phật ngự phương Tây
Sen vàng choi chói hiệu nay Di Đà
Ngự trước tòa lưu ly bảo điện
Phật Thích Ca ứng hiện tự nhiên
Tiêu thiều nhã nhạc dưới trên
Cửu Long phún thủy quần tiên ca đàn
Đức Từ Thị tòa vàng rờ rỡ
Phóng hào quang rực rỡ vân yên
Quan Âm ngự trước án tiền
Tả hữu bồ tát tăng thiền, già na
Đức Hộ Pháp Vi Đà thiên tướng
Vận thần thông vô lượng vô biên.
Thổng cách:
Tận hư không giới thánh hiền
Dục giới sắc giới chư thiên đều mời
Vua Đế Thích Quản cai thiên chủ
Vua Ngọc Hoàng thiên Phủ chí tôn
Dương phủ ngũ nhạc thần vương
Địa phủ thập điện Minh Vương các tòa
Dưới thoải cung giang hà hoài hải
Chốn Động Đình Bát Hải Long Vương
Tam nguyên, tam phẩm tam quan
Quản chi tội phúc nhân gian cầm quyền
Ngôi Bắc Cực trung thiên tinh chúa
Tả Nam Tào chua sổ trường sinh
Hữu quan Bắc Đẩu thiên đình
Thập nhị bát tú cửu tinh huy hoàng
Khắp tam giới bách quan văn vũ
Hội công đồng tứ phủ vạn linh
Cửu trùng Thánh Mẫu thiên đình
Bán thiên công chúa quế quỳnh đôi bên
Hội bàn tiên khăn điều áo thắm
Chốn Quảng Hàn cung cấm vào ra
Thỉnh mời Quốc Mẫu Vua Bà
Công đồng Thánh Mẫu tam tòa chúa tiên
Đền Sòng Sơn -Địa Tiên Thánh Mẫu
Phú nói:
Đất phủ Giày nổi dấu thiên nhan
Thỉnh mời Thánh Mẫu Đệ Tam
Xích Lân Long Nữ ngự đền Thủy Cung
Tướng uy hùng năm quan hoàng tử
Lĩnh sắc rồng cai ngự bốn phương
Quyền cai sơn thoải đại giang
Đông Cuông Tuần Quán thượng ngàn tối linh
Khắp tam giới đình thần tứ phủ
Hội Công Đồng văn vũ bá quan
Tả mời thái tuế đương niên
Hữu quan đương cảnh thành hoàng quản cai
Tiền hậu lai Lê Triều Thái Tổ
Lệ tùy tòng thừa sự hôm mai
Thỉnh mời Tứ Phủ Khâm Sai
Thủ Đền Công Chúa đáng tài thần thông
Thỉnh tam thập lục cung tiên thần nữ
Quản chư tào thừa sự sớm khuya
Pháp vân Pháp vũ uy nghi
Pháp lôi Pháp điện hộ trì phi phong
Tướng thiên cung mão đồng đai giáp
Lốt thủy tề năm sắc phi phương
Dọc cách:
Thỉnh mời bát bộ sơn trang
Bên thời thập nhị tiên nàng chầu lên
Các bá quan cơ nào đội ấy
Giáng bản đền lừng lẫy uy nghi
Thổ Công Thổ Địa thần kỳ
Ngoại Giang Hà Bá sơn kỳ thần linh
Sắc cẩn thỉnh thiên binh lực sĩ
Ngũ Hổ thần vạn vị hùng binh
Thỉnh mời liệt vị bách linh
Binh tùy binh tiếp hùng binh đáo đền
Dồn:
Phép tự nhiên thiên trù tống thực
Thập biến thiên vạn ức hà sa
Nam mô tát phạ đát tha nga đa phạ rô chỉ đế
Án, tam bạt ra, tam bạt ra hồng
Án tông tông tông tông tông thủy luân nhũ hải
Biến trần trần sái sái giai sung
Nhất nghi lục cúng viên thông
Ân cần phụng hiến công đồng Như Lai
Nguyện vân lai thỉnh an bảo tọa
Đại từ bi hỷ xả tri tâm
Cứ trong một tháng đôi tuần
Dâng hoa cúng quả cầu trăm tuổi già
Hội tam đa , trình tường ngũ phúc
Độ cho đồng hưởng lộc thiên xuân
Thỉnh mời Phật giáng lưu ân
Công Đồng lưu phúc thiên xuân thọ trường

Một bản văn công đồng minh chứng sinh động cho mối liên hệ này

 

Hay mà không hay!

Anh Trí Minh quả là có tài hùng biện mà cũng giỏi giang về đạo pháp nhà Phật- ấy là điều quí. Anh đã chỉ ra được cái thoáng qua mà chưa thấy được cái bản chất, cái cơ bản. Cái mà anh nhìn thấy mới dừng lại là nhìn mà chưa có sự xâu chuỗi sự kiện để thấy được hiện thực của vấn đề. Tại sao tôi nói vậy? Tôi là tôi theo chủ nghĩa chuộng con người - câu này tôi cũng học ở chính chủ nhân của nền văn hóa. Câu trả lời của tôi đã rõ rồi đấy. Nền văn hóa Việt Nam là nền văn hóa mở( mặc dù cái căn cơ của nó là nền văn há lúa nước- trọng âm, trọng phụ nữ- Tín ngưỡng thờ bà mẹ tự nhiên thoát thai từ đây), thế mà thộc tính động (dương) lại có ở nền văn hòa ta- đúng là điều đặc sắc và ký diệu. Hai cái này kết hợp với nhau mới là "văn hóa Việt", một nền văn hóa không bị "đồng hóa". Nó tiếp thu những tinh hoa của văn hóa nhân loại để làm giàu cho chính bản thân nó, những gì lai căng, không hợp với nó ắt bị loại thải, hoặc làm cho vô tác dụng thậm chí là "đồng hóa lại". Người Việt Nam ta với lịch sử bốn nghìn năm dựng nước và giữ nước, cạnh ta Trung Hoa với lịch sử hơn 5000 năm của nó , nền văn hóa đó sẽ "nuốt chửng" nền văn hóa của chúng ta, và khi văn hóa không còn : quốc gia dân tộc cũng khó mà giữ được. Sau này ta bị Tây hóa bới Pháp, Mỹ hay học tập văn hóa XHCN của Liên Xô nhưng chúng ta luôn chọn lọc. Và ngày này nay chúng ta vẫn làm như thế, mặc dù còn nhiều vấn đề năn tăn đổ cho cơ chế thị trường, nhưng tôi luôn vững một lòng tin thời nào thì cũng thế thôi, điều này không đáng ngại.
Nói như vậy có nghĩa là: anh chưa nhìn thấy tại sao Phật giáo Việt Nam nó lại như vậy? Anh chỉ sùng Phật mà không sùng cái người tiếp nhận và biết biến cái ngoại lai thành của mình. Phật giáo chuộng hòa bình đây chính là cái cần của người Việt ta, một dân tộc đã chịu quá nhiều đau thương bởi chiến tranh, nhưng cũng chỉ có tư tưởng của chính con người Việt Nam ta mới có được cái triết lý: Phật giáo nhập thế. Ấy mới có chuyện các nhà sư thời Lý, Trần và một số triều sau này được phong"Quốc sư", họ đi tu nhưng vẫn lo việc nước. Sau này cách mạng tháng Tám nhiều nhà sư đã rời chùa lên đường nhập ngũ bảo về non sông ví dụ như Hòa thượng Thích Thanh Tứ và nhiều Ngài nữa. Vì đâu lại có cái cơ duyên như vậy! Vì dòng sữa họ uống là của người Việt Nam, họ được nuôi dưỡng bởi tinh thần yêu nước, yêu dân tộc... Còn nhiều cái hay nữa muốn viết ra cùng các bạn nhưng thiết nghĩ thế cũng đã đủ để các quí anh chị em hiểu được cái chân tướng của sự việc.
Bởi thế anh Trí Minh viết hay mà chưa hay!

 

Bạn phutrieulinhtu có thể nói rõ hơn cái chưa hay trong bài viết của anh triminh được không. Mình đọc bài viết của bạn thấy bạn viết cũng rất hay nhưng đọc đi đọc lại vẫn chưa nhận ra điều bạn muốn nói và tôi cũng không hiểu những dẫn chứng của bạn trong bài viết của bạn có gì tương đồng với bài viết của anh trí minh ở trên.

 

Bảo Hoàng à! Hì! Anh Trí Minh thì nhìn xuống, tôi thì nhìn lên. Cái cách nhìn của anh Trí Minh sẽ cho ta cái cảm giác là : Phật Giáo đã có tính quyết định đến bản sắc văn hóa dân tộc ta( ở bài này anh ấy đề cập đến sự tác động của Phật giáo đến Tín ngưỡng Tam Tứ Phủ), mà anh ấy chưa thấy rằng cái quyết định phải là chủ nhân của nền văn hóa- Con người Việt Nam. Tôi hơi chủ nghĩa dân tộc các bạn thông cảm...

 

Khởi đọc lại phần in đậm của mình đi sẽ hiểu được thông điệp của bài viết mình muốn gửi đi là gì.

 

Dĩ nhiên là em phải đọc rồi, em ít khi tùy tiện anh ạ. Nhưng cái nội dung cơ- cái ấy mới là gan ruột. Em không nhìn cái áo anh mặc em nhìn tâm hồn anh cơ... hí hí... có gì thông cảm em nhé...

 

Khởi vẫn không hiểu được ý anh, hic hic.

 

Dạ có lễ vậy. Hôm nào mà có cơ duyên nhất định em phải hỏi anh cho tỏ ý. Mà anh ơi cái vụ mà bảo phạt các thành viên nhí nhố có vẻ hơi căng. Em nghĩ đã là diễn đàn phải có tranh luận, có tranh luận mới biết đúng sai. Có cái việc tranh luận ta phải tôn trọng đối tượng đối thoại và mong muốn là tìm kiến thức chứ không phải thế này thế kia. Hoan hỉ thế mới phải anh nhỉ?

 

Tranh luận là điều tốt, anh là người cầu thị cũng giống như BQT thôi cần tranh luận diễn đàn mới sôi nổi và vần đề mới sáng tỏ. Tuy nhiên là con Phật Thánh phải tranh luận cho đúng lễ nghĩa. Bà này con nọ rồi giơ ngôn từ tục tĩu ra thì cần phải nhắc nhở nghiêm khắc mà. Diễn đàn là nơi trao đổi, chia sẻ và tranh luận, thảo luận, tuyệt đối không phải là chỗ đễ những người con Phật Thánh mạt sát mỉa mai nhau đúng không em? các cụ có câu Kim vàng ai nỡ uốn câu, người ngoan ai lỡ nói nhau nặng lời.

 

Lại nói về mối liên quan giữa Phật giáo và tín ngưỡng tứ phủ, Hầu hết chùa chiền Phật giáo miền Bắc đều có Điện thờ tứ phủ,và các Điện thờ đều có tượng Phật. Mối quan hệ này còn thể hiện trong cả các đường thỉnh trong các khoa cúng Phật và tứ phủ. Rồi nghi lễ mở phủ, tạ phủ v vv cũng đều có mối liên hệ đến Phật giáo. Do đó không có lý do gì để chúng ta cho răng Phật với Tiên đường lối khác xa cả. Vì một lễ trên lộ trình tu hành thành Phật nhất thiết chúng ta cũng phải trả qua các giai đoạn "đị trạng thù hình tao khổ sở" trong đó có làm cả Tiên Thánh. Mà điều dễ dàng nhận thấy trong hầu hết các bản văn đều có nhắc đến mối liên hệ giữa chư thần với Phật Giáo. Nên Trí Minh luôn phản đối các Phật tử nào hoặc Thanh đồng nào có ý niệm phân biệt Phật Thánh.

 

toàn do cái sự biết quá bé và sự chấp thủ quá lớn của con người mà ra cả .

 

Chúng tôi rất mong được học hỏi thêm từ bạn đấy

 

Tùng ơi anh chém rồi, , thôi thì:

Ghe đua bè sậy cũng đua
Thấy rau muống mọc rau dừa ngoi theo

 

Không ak. Em thật mong được bạn góp ý thêm và cũng để mình được hiểu biết thêm nhiều từ bạn thôi ak. Bạn damquangvinh như chúng ta biết có vẻ là người rất am hiểu và có tầm nhìn rất xa mà em cũng khó hình dung ra được ak

 

Khổ nối bạn ấy toàn nói cái kiểu như Thoại Đầu với Công Án trong nhà thiền ý, cao siêu quá thì làm sao mà hiểu được hả em. Phật Phật truyền tâm, tổ tổ truyền ấn bạn ý nói như thế thì chỉ có người như bạn ấy mới hiểu được mà thôi.
Bên diễn đàn Thanhnienphattu.net anh cũng gặp một số bạn như thế này. Nó là hậu quả và phản ứng phụ của người học Phật không đúng hướng.

 

Trí tuệ cao siêu, mình không giác ngộ nổi!

 

Có thể nói rằng 2000 năm qua Phật giáo đã tồn tại và đồng hành cùng dân tộc đến nỗi tuy hai mà một. Không một ngóc ngách nào trong cuộc sống vật chất cũng như tâm linh của người Việt lại không chịu ảnh hưởng của tinh thần Phật giáo, dù có chỗ sâu sắc dù có chỗ chỉ mang màu sắc Phật giáo.há há
bồ tèo triminh :
1. các dân tộc thiểu số miền núi phía bắc .
2. đồng bào các dân tộc tây nguyên

hình như nỏ có mấy ai mô phật .

 

Rồi theo bánh xe lịch sử Nho giáo có những lúc bài bác nhưng với sức sống mãnh liệt Phật giáo vẫn tồn tại cho đến tận bây giờ trong khi hai tôn giáo kia giờ chỉ còn là chiếc bóng ở Việt Nam.


ồ
cái đạo ngũ thường
trí tín dũng nhân nghĩa của đạo giáo
vẫn luôn được đề cao trong mọi thời đại của xã hội việt mà bồ tèo .
rồi thì công dung ngôn hạnh ở ngừoi đàn bà vãn luôn được đề cao trong tâm trí ngừoi việt đó thôi .
..........................................