Chùa Giám (huyện Cẩm Giàng, Hải Dương)

Từ hướng Hải Phòng qua thành phố Hải Dương, tới Ghẽ thì gặp con đường nhỏ bên phải đi vào. Đi chừng 4 cây số tới chùa Giám. Nguyên thủy của chùa Giám là Nghiêm Quang tự do sư Hải Triều trụ trì, vốn nằm trên nền đất trống phía Đông huyện Cẩm Giàng. Chùa được xây dựng năm 1336 vào thời Lý, thời đó người ta dựng chùa chủ yếu bằng gỗ, chạm trổ hoa văn cầu kỳ, lợp ngói đỏ. Bởi vậy, khi ngôi chùa hình thành đã trở tành một công trình văn hóa nghệ thuật của Phật giáo thời bấy giờ và rất có giá trị về lịch sử, nghệ thuật với thời nay.

Theo sử ghi lại, xưa kia hai bên cổng chùa có hai cây thị gần 1000 tuổi. Di bị ngập lụt nhiều và ảnh hưởng của bom đạn thời Pháp nên ngôi chùa cổ này đã bị xuống cấp. Tháng 4 năm 1970, chùa Giám chuyển về xã Cẩm Sơn hiện nay, cách mặt bằng cũ gần 7 cây số, được dựng lại nguyên kiến trúc cũ. Do các tượng và vật liệu có giá trị văn hóa cần phải bảo tồn nguyên dạng nên việc di chuyển tượng hoàn toàn bằng phương tiện thô sơ để được bảo quản tốt. Với lòng thành kính các vị Bồ Tát và danh y Tuệ Tĩnh nên bà con nông dân nơi đây đã đóng góp sức lao động của mình kiên trì vận chuyển ròng rã suốt 7 tháng mới xong. Tổng cộng 511 chuyến xe bò kéo và 7.358 công lao đọng. Cho đến năm 1975, chùa Giám ở khu đất mới được hoàn chỉnh.

​

Chùa Giám là ngôi chùa có quy mô kiến trúc to đẹp, mang đậm dấu tích nghệ thuật thế kỷ XVII. Chùa tọa lạc trên một khoảng đất rộng 2ha. Tòan bộ công trình kiến trúc bao gồm Tam quan, Tiền đường, Tam bảo, nhà tổ, hành lang, nhà tháp cửu phẩm, nhà khách, nhà tăng, vườn cây, pháp sư, nghè giám. Các kiến trúc sư, các nghệ nhân đã tạo trên mặt bằng của chùa sự liên hoàn của các hạng mục tôn lên vẻ tráng lệ cổ kính, ẩn chứa nhiều tầng trí tuệ văn hóa. Qua cổng tam quan là hai bên vườn cây xanh, một hồ hình chữ nhật thả hoa súng. Cách một lối đi là hồ non bộ, vườn cảnh mô phỏng thiên nhiên sơn thủy hữu tình. Liền đó là sân tiền đường rộng lát gạch vuông màu đỏ, xung quanh là lối đi nối sang hai nhánh. Bên phải là 5 gian nhà khách thoáng mát với những cánh cửa gỗ chạm khắc hình nổi từng ô, rất kỳ công tạo thành những bức tranh ước lệ.

Tòa Cửu phẩm liên hoa chùa Giám​

Nhà tiền đường 7 gian, 2 chái, đao tàu, néo góc. Nhà thấp mái, cột to hơn một người ôm, cột quân chỉ cao 2,1m. Các vì chạm hoa lá giản dị, các bức cốn và cửa võng với bức chạm quần long, kênh bong tinh xảo. Bờ nóc giữa mái và các bờ góc mái kết hoa thị, gắn con giống đắp vôi vữa sinh động. Nhà tháp cửu phẩm hình vuông mỗi chiều 8m, 3 tầng mái, 12 chái, cao 8m bày tòa cửu phẩm liên hoa 9 tầng hoa sen, cao trên 6m, hình lục giác đều, mỗi cạnh 1,24m. Giữa các tầng hoa sen là tượng Phật, mỗi mặt 3 pho, mỗi tầng 18 pho, tầng cao nhất chỉ có 1 pho tượng ngồi cao 1m, đầu đội trần nhà cửu phẩm. Như vậy tòa cửu phẩm có tất cả 145 pho tượng. Toàn bộ kết cấu đặt trên một trụ gỗ lim lớn, có ngỗng đá và ổ bi. Vào ngày lễ Phật, với 2 người đẩy, tòa tháp có thể quay nhẹ nhàng. Riêng bức tượng đồng A Di Đà được đúc năm 17112 do Thái Phi Trương Thị Ngọc Chứ, Liễu Hạnh công chúa Hòa diệu đại vương Đức Bà đóng góp công đức. Năm 1717 đúc tượng đồng Quan Âm thánh vị 24 tay và năm 1775 xây dựng điện Thiên Đế cũng do các cung tần và một số người khác thời ấy đóng góp công đức xây dựng... Đây là tòa tháp đặc sắc nhất của chùa Giám, mang nghệ thuật kiến trúc cuối thế kỷ XVII. Ngoài ra chùa có hơn 100 pho tượng cổ, 2 chuông lớn đúc năm Cảnh Hưng 13 (1765) và Thiệu Trị 8 (1848), 15 bia đá có niên đại thế kỷ XVII - XIX. Bên trái là khu tháp Tổ màu xám trắng rêu phong, xung quanh xào xạc cây xanh bên vài cây cau cao thanh cảnh. Từ nhà Tăng đến dãy nhà khách, nhà thọ trai đều được xây cất với một phong cách rất riêng của kiến trúc Việt Nam.

Tuy là ngôi chùa chủ yếu thờ ông tổ thuốc Nam là danh y Tuệ Tĩnh nhưng trong chánh điện có đầy đủ các tượng Phật Thích Ca và các vị Bồ Tát, tượng Phật Đản Sanh, tượng Quan Âm Thị Kính và Thập Điện Diêm Vương. Trong nhà phẩm có tòa tháp Cửu phẩm Liên Hoa bằng gỗ hình lục giác bằng đồng ngự và 54 tầng cánh sen nổi, khắc những họa tiết sinh động. Có tất cả 145 pho tượng, duy nhất tượng Phật A Di Đà ngự tầng trên cùng, khách viếng chùa không thể chiêm ngưỡng gần mà chỉ bái vọng mà thôi.

Tượng thờ Tuệ Tĩnh​

Lễ hội chùa Giám thường tổ chức từ 13 đến 15-2 hằng năm để tưởng nhớ công đức của vị đại danh y Tuệ Tĩnh. Lễ hội chùa Giám trước Cách mạng không lớn, chỉ có quy mô làng xã. Từ khi Di tích được xếp hạng và vai trò của Tuệ Tĩnh được đề cao, hội mới lớn dần lên. Năm 2001, được tổ chức với quy mô quốc gia. Hội do Bộ Y tế, Hội Đông y Việt Nam và chính quyền địa phương tổ chức. Tuy hội chỉ diễn ra trong 3 ngày nhưng công tác chuẩn bị phải làm trước hàng tháng.Ban tổ chức do UBND xã trực tiếp chỉ đạo. Ngày 13-2, rước tượng Tuệ Tĩnh từ chùa về nghè, đặt tại gian giữa. Lễ rước trịnh trọng theo nghi thức cổ truyền. Dân các nơi đến dự hội suốt 3 ngày có tới hàng vạn lượt người. Trên sân hội trường và sân chùa, các trò vui dân gian diễn ra suốt 3 ngày đêm.

Ngày 14-2 là ngày trọng hội, trời thường mưa. Buổi sáng tiến hành tế lễ danh y tại nghè. Đội tế gồm 17 cụ có khả năng về tế lễ, có uy tín và ngoại hình tốt. Sau khi tế tất, bắt đầu đến hội rước. Đòan rước thường rất đong, gồm nhiều đội hình: Đi đầu là đội múa kỳ lân, làm nhiệm vụ cổ động và dẹp đường. Thứ hai là đội hình thanh niên đồng phục, cầm vòng hoa, vừa đi vừa múa như trong hội thể thao. Thứ ba là đội rước hồng kỳ. Thứ tư là đội trống; Thứ năm, đội rước ảnh Bác Hồ; Thứ sáu là đội siêu đao, chấp kích, bát bửu; Thứ bẩy là kiệu thuốc nam; Thứ tám là đòan tế nam; Thứ chín là đòan tế nữ; Thứ mười là kiệu rước tượng Tuệ Tĩnh đặt trên đòn bát cống, có lọng che hai bên; Thứ mười một là đoàn tăng ny, phật tử, trang phục theo nhà Phật. Tiếp đó là đoàn các già làng và thập phương. Cuối cùng là dân chúng.

Vũ Trung - Tạp chi Di sản​

 

Thật là đẹp!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

 

tiện thấy thì nhà em xin hỏi 1 câu hơi lạc đề là tay ông Tuệ Tĩnh bắt ấn gì vậy?

 

Thiền sư Tuệ Tĩnh.............

 

Trông ảnh không rõ lắm, nhưng có vẻ như là Chuẩn đề ấn hay còn gọi là Ấn Tối thượng Bồ đề (Uttarabodhi-mudrā).

Pháp ấn này ta thấy ở các bức Quan Âm Thiên Thủ Thiên Nhãn trong chùa Bối Khê (Thanh Oai, Hà Nội), chùa Mễ Sở (Văn Giang, Hưng Yên), chùa Tây Phương (Thạch Thất, Hà Tây).

Tượng Quan Âm ở chùa Tây Phương​

 

Là ấn CHUẨN ĐỀ !!!

 

Ảnh tượng Quan Âm ở trên thì là ấn Chuẩn Đề chắc chắn rồi, nhưng bác Lãng đang hỏi pháp ấn ở tượng Thiền sư Tuệ Tĩnh là ấn gì ấy bác ạ. Bác có ảnh nào chụp gần thì chia sẻ nhé.

 

đúng là vậy
vì ảnh hơi nhỏ nên em thấy hình như 2 ngón áp út có vẻ hơi khác so với ảnh Quán Âm chùa Tây Phương

 

Điểm khác là ở ngón trỏ chứ bác. Ngón trỏ ở tượng Tuệ Tĩnh thì gập vuông góc, còn ngón trỏ ở tượng Quan Âm thì mềm mại hơn. Hai ngón giữa ở tượng Tuệ Tĩnh có vẻ sát vào nhau hơi nhiều so với ấn Chuẩn đề, vì ấn này chỉ cần đầu ngón tay áp vào nhau mà thôi.

 

thì nhà em mắt kém mà lại
cứ thấy như là 2 ngón áp út bắt chéo nhau )

 

Cụ Tuệ Tĩnh bắt ấn như này này, mà mình ko nhớ ra tên là ấn gì :
-2 ngón út đan vào nhau, cùng cặp vào trong lòng 2 bàn tay.
- 2 ngón giữa giữ thẳng chập vào nhau.
- 2 ngón áp út đan chéo sang 2 bên.
- 2 ngón trỏ ôm lấy 2 đầu ngón áp út.
- 2 ngón cái thì làm như ấn CHuẩn đề.